روز دانشجو و افول بیشتر روحانی در جامعه

امسال ۱۶ آذر تحت الشعاع اعتراضات صنفی گروه های اجتماعی و تشدید وخامت اوضاع اقتصادی بود.اگرچه جنبش دانشجویی هنوز از وضعیت رکود بیرون نیامده اما با توجه به فضای سنگین امنیتی و برخوردهای شدید امنیتی و قضائی، در کل برنامه های برگزار شده و بویژه وجه جنبشی آن واعلام همبستگی با مطالبات معلمان و کارگران قابل قبول بود. فعالیت های برگزار شده در بزرگداشت ۱۶ آذر امسال معیار و محک مناسبی برای ارزیابی موقعیت اجتماعی حسن روحانی است.

جنبش دانشجویی در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی برخورد های متفاوتی داشته است. در ابتدای ریاست جمهوری با توجه به شرایط سخت دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد و حاکمیت یکپارچه اصول گرایان  و وعده هایی که حسن روحانی داد برای تقریبا دو سال گرایش های اصلاح طلبانه و امید به اصلاح از بالا موقعیت فرادستی  در جنبش دانشجویی پیدا کرد. ادامه‌ی خواندن

ارسال شده در سیاسی | دیدگاه‌ها برای روز دانشجو و افول بیشتر روحانی در جامعه بسته هستند

١۶ آذر و ردپاى خاطرات ماندگار

فرارسیدن روز دانشجو فرصتى است که ابتدا باید از نقش و جایگاه دانشجویان به عنوان آینده سازان و پایه سرمایه انسانى کشور تجلیل کرد و این روز را به همه دانشجویان تبریک گفت.از روزى که در لابلاى صفحات روزنامه هاى اول انقلاب مطالب مربوط به ١۶ آذر و شهداى آن را در سال ١٣٧٢ مطالعه کردم و اولین بار در سال ١٣٧٣ در شوراى صنفى دانشکده صنایع پلى تکنیک یاد آنها را گرامى داشتیم تا به امروز ، ١۶ آذر برایم روزى ویژه است که هم شورانگیز است و هم در عین حال اندوه هم مى آورد در حسرت فرصت هاى از دست رفته .

این روز ریسمان وحدت بخش همه نسل هاى دانشجویى است که با همه تفاوت ها و اختلافات گفتمانى و سیاسى ، با تلاش خود سنت نقادى و آزادى خواهى در دانشگاه هاى ایران را تثبیت و شکوفا کردند. اما این واقعیت که بعد از ٨ دهه فعالیت مستمر هنوز دانشگاه در ایران در جستجوى استقلال و رعایت آزادى هاى آکادمیک است و سایه شوم استبداد بر میهن تداوم دارد ،ناراحت کننده است، اگرچه متوقف کننده حرکت نیست ، بلکه تذکرى است بر اندیشیدن و چاره جویى. ادامه‌ی خواندن

ارسال شده در پژوهش‌های تاریخی, مقالات | دیدگاه‌ها برای ١۶ آذر و ردپاى خاطرات ماندگار بسته هستند

جنبش دانشجویی، در کشاکش سیاست گریزی و سیاست رهایی بخش

امسال در دانشگاه ها مشابه چند ساله گذشته، حجم فعالیت های انتقادی و اعتراضی در روز ۱۶ آذر که جنبه آئینی پیدا کرده است، به بیشترین حد خود رسید. در این روند حجم برنامه ها در هفته ای که ۱۶ آذر در آن قرار دارد، تفاوت های زیادی با قبل و بعد از خودش دارد. جنبش دانشجویی در  شصت و پنجمین سالگرد شهادت قندچی، شریعت رضوی و بزرگ نیا حال و هوای متنفاوتی دارد که هم به لحاظ داخلی و هم خارجی آن را در موقعیت خاصی قرار داده است. گسترش اعتصابات و اعتراضات کارگری و پیش از آن معلمان فضای دانشگاه ها را در آستانه ۱۶ آذر تحت الشعاع قرار داده بود.

برای درک آنچه امسال در روز دانشجو در دانشگاه های کشور گذشت، نیاز است مروری خلاصه به وضعیت جنبش دانشجویی در سال های اخیر داشت. همچنان حجم و اشکال فعالیت در دانشگاه ها تفاوت چشمگیری با گذشته دارد و بر این مقیاس جنبش دانشجویی با نقطه اوج خود فاصله ای قابل اعتنا دارد. تمایل به سیاست کاهش یافته است اما بروز فعالیت های انتقادی سیاسی اگرچه پراکنده اجازه نمی دهد که از پایان سیاست در دانشگاه ها سخن به میان آورد. ادامه‌ی خواندن

ارسال شده در سیاسی | دیدگاه‌ها برای جنبش دانشجویی، در کشاکش سیاست گریزی و سیاست رهایی بخش بسته هستند

چرا شکل نظام در گذار به دمکراسی مهم است؟

از لحاظ نظری و پراتیک بحث هایی درعرصه سیاسی ایران در جریان است که کدام نظم سیاسی و شکل حکمرانی برای دمکراسی مفید است. برخی با رد اهمیت شکل نظام صرفا بر درون مایه های دمکراسی و تثبیت ارزش ها و رویه های مردم سالار و بخصوص فرهنگی سیاسی در نظام جدید سیاسی تاکید می کنند و شکل نظام اعم از جمهوری و یا مشروطه را حداقل در مرحله ماقبل و حین گذار فاقد اهمیت می دانند.

آنها با اشاره به نمونه های خوب و بدی که از جمهوری ها و نظام های پادشاهی در دنیای کنونی وجود دارد، استدلال می کنند که باید به دنبال نهادینه سازی رفتارها و باورهای دمکراتیک بود. البته  سخن درستی است که محتوی بر شکل ارجحیت دارد اما در عین حال نمی توان به اعتبار این اصل صحیح از شکل  وفرم سلب اعتبار کرده و آن را بلاموضوع به شمار آورد. موضوع وقتی بغرنج تر می شود که محتوی و فرم نوعی ارتباط و هم آوایی با هم نیز دارند و نمی توان گسست بین آنها برقرار کرد. ساختار دولت و نوع بورکراسی حالت شی گونه ندارد. روبنای دموکراسی در برابر زیربنای آن منفعل  نیست و نمی توان رابطه دمکراسی با فرم را به ابزارانگاری تقلیل داد.  در ادامه شرح داده می شود که چرا شکل نطام اهمیت دارد و نمی توان نسبت به آن بی اعتنا بود. ادامه‌ی خواندن

ارسال شده در مقالات | دیدگاه‌ها برای چرا شکل نظام در گذار به دمکراسی مهم است؟ بسته هستند

پیشینه ۱۷۰ ساله جمهوری خواهی عرفی در ایران

در تصور غالب و روایت مشهور در تاریخ معاصر ایران، رضاشاه و حلقه نیروهای سیاسی و روشنفکر نزدیک ویدر دوران اواخر ساطنت احمدشاه قاجار، به عنوان بنیانگذاران ایده جمهوری خواهی شناخته می شوند که بعد از ناکامی و در مشورت با مراجع تقلید وقت ( آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی و میرزا حسین نائینی) به ناچار به دنبال تغییر سلطنت از قاجاریه به پهلوی می روند. با تشکیل  جمهوری انقلابی گیلان توسط میرزا کوچک خان و متحدان مارکسیستش و راه اندازی” فرقه جمهوری انقلابی” با محوریت تقی ارانی در آلمان موج دوم جمهوری خواهی راه افتاد که به سرانجام نرسید. تشکیل جمهوری مهاباد نیز مشابه جمهوری گیلان تحت الشعاع ابهامات بر سر تجزیه طلبی راهی به مقصود نیافت.

در چارچوب روایت مشهور موج بعدی جمهوری خواهی با دکتر حسین فاطمی شروع می شود که بعد از کارشکنی های دربار محمد رضاه شاه و بخصوص شکست شبه کودتای ۲۵ مرداد خواهان انحلال سلطنت و تشکیل نظام جمهوری مشابه  نظام سیاسی فرانسه در ایران می شود و سرانجام جان بر سر این موضع گیری می نهد . ادامه‌ی خواندن

ارسال شده در پژوهش‌های تاریخی | دیدگاه‌ها برای پیشینه ۱۷۰ ساله جمهوری خواهی عرفی در ایران بسته هستند

هدف دلواپس ها از استیضاح علی لاریجانی چیست؟

استیضاح علی لاریجانی از رویداد های مهم سیاسی ایران در هفته گذشته بود.حسینعلی حاجی دلیگانی نماینده مردم شاهین شهر ابتدا اعلام کرد که با امضای ۲۵ نماینده مجلس دهم ، بر اساس ماده ۲۴ آئین نامه داخلی مجلس، علی لاریجانی  استیضاح می شود. استیضاح کنندگان تکرار تخطی از قوانین مجلس توسط رئیس مجلس را انگیزه اقدام خود عنوان کردند که به نظر آنات دیگر از حد قابل تحمل گذشته است. اما دلیل مشخص استیضاح به زعم آنها ” اقدام علی لاریجانی در ارجاع  لوایح الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با جرائم سازمان یافته فراملی و اصلاح قانون مبارزه با پولشویی مرتبط با FATF بدون اطلاع مجلس به مجمع تشخیص مصلحت نظام است که از طرف شورای نگهبان مورد ایراد قرار گرفته است”.

ماده ۲۶ آئین نامه داخلی مجلس فرآیند استیضاح اعضای هیات رئیسه را این چنین مشخص می سازد که با شکایت حداقل ۲۵ نماینده مجلس و ارسال تقاضای کتبی به رئیس کمیسیون آئین نامه داخلی مجلس، روال بررسی شکایت شروع می شود. کیمسیون بررسی شکایت از اعضای کمیسیون آئین نامه داخلی مجلس و روسای ۱۴ کیمسیون تخصصی مجلس تشکیل می شود. ادامه‌ی خواندن

ارسال شده در سیاسی | دیدگاه‌ها برای هدف دلواپس ها از استیضاح علی لاریجانی چیست؟ بسته هستند

پارادوکس هسته ای نظام و برجام رو به احتضار

به موازات تاخیر و تعلل اروپا در اجرای مکانیزم «ساز و کار ویژه» ( SPV)  صبر و شکیبایی مقامات جمهوری اسلامی نیز رو به پایان است. در هفته گذشته جواد ظریف، عبای عراقچی و علی اکبر صالحی هشدارهای متعددی داده اند که تحمل ایران نامحدود نیست. ظریف به صراحت اروپا را خطاب قرار داد که باید برای ملاحظات امنیتی شان هزینه کنند و به زعم وی نمی شود بدون خیس شدن تن به آب بزنند. درآخرین موضع گیری ها عراقچی اظهار داشته است:

« اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا، بهره‌مندی ایران از مزایای برجام را به صفر نزدیک کرده است. توازن«بده بستان» برجام از بین رفته است….:اگر ایران از مزایای برجام بهره‌مند نشود این توافق زنده نمی‌ماند… راه‌اندازی سازوکار ویژه مالی اروپا برای تداوم همکاری‌های برجام یک ضرورت است.» ادامه‌ی خواندن

ارسال شده در سیاسی | دیدگاه‌ها برای پارادوکس هسته ای نظام و برجام رو به احتضار بسته هستند

رویارویی عارف ولاریجانی، انتقام زودهنگام شکست خوردگان

رقابت علی لاریحانی و محمد رضا عارف  بر سر ریاست مجلس دهم همانگونه که پیش از موعد آغاز شده بود، در حال اوج گیری  غیر متعارف است.  این دو در هفته گذشته به  وزن کشی و مانور قدرت روی آوردند.  عارف با دعوت از منتخبان وابسته به فهرست امید، عزم خود برای تکیه زدن به کرسی ریاست مجلس را نشان داد. او کاندید شدن برای ریاست مجلس را لازمه توجه به رای مردم در تغییر مجلس عنوان کرده است. سخنان برخی از مدعوین نیز نشانگر اجماع نسبی اصلاح طلبان در موافقت با خواسته وی  بود.

علی لاریجانی نیز در سخنانش در  همایش فرایند «قانون گذاری-الزامات و راهکارها» و همچنین در  در جلسه هم اندیشی منتخبین اصولگرا و مستقلین مجلس دهم  تصریح کرد که مصر است ریاستش بر قوه مقننه را حفظ کند. هر دو طرف مدعی شرکت بیش از نیمی از  کل نمایندگان مجلس در نشست های شان شدند. متولیان نشست فهرست امید از شرکت بیش از ۱۵۰ نماینده خبر دادند. عزت الله یوسفیان ملا منتخب مردم آمل در مجلس دهم مدعی شد در نشست اصول گرایان و مستقلین  ۱۵۴ نفر از متخبین برگه حضور در جلسه امضا  کردند و ۲۷ نفر نیز با تماس تلفنی  تمایل خود را  برای حضور در این نشست اعلام داشتند. بدینرتیب معلوم می شود برخی از مستقل ها  و منتخبان بینابینی در هر دو نشست فراکسیون های رقیب شرکت کردند. ادامه‌ی خواندن

ارسال شده در سیاسی | دیدگاه‌ها برای رویارویی عارف ولاریجانی، انتقام زودهنگام شکست خوردگان بسته هستند

انتخابات ۹۶ و گستردگی سیاست در جامعه ایران

انتخابات  دوازدهمین دوره ریاست جمهوری ویژگی های مختلفی داشت و اتفاقات غیر منتظره ای در آن رخ داد. انتخابات ها هر چقدر هم از محتوی واقعی خالی باشند، باز فرصت های کم نظیری برای شناخت  آخرین وضعیت تحولات جامعه و محک خوردن الگو های نظری در بوته  فکت ها و رخداد های عینی هستند.  این خصیصه در ایران به دلیل دشواری ارزیابی های دقیق از تحولات زیر پوستی جامعه و فضای بسته سیاسی و اجتماعی پر رنگ تر است.

شاید بتوان گفت مهمترین پسامد انتخابات ۹۶ مستقل از رقابت دو جناح حکومت، برجسته شدن سیاست به عنوان خواست اول جامعه ایران است. اهمیت این گزاره آنجایی بیشتر معلوم می شود که بعد از سرکوب خونین جنبش سبز و به محاق رفتن این جنبش و تغییرات در عرصه سیاسی بعد از خرداد ۹۲، این تصور در مقیاسی وسیع مطرح بود که دیگر سیاست مطالبه اصلی مردم ایران نیست و سیاست زدایی مسیری است که قطار جامعه ایران بر روی آن حرکت می کند. بسیار گفته شد که مسئله اصلی مردم اقتصاد است و  بخصوص نسل های جدید میانه ای با سیاست ندارند. ادامه‌ی خواندن

ارسال شده در سیاسی, مقالات | دیدگاه‌ها برای انتخابات ۹۶ و گستردگی سیاست در جامعه ایران بسته هستند

١٣ آبان از تقدس تا نکوهش، دگردیسى تحکیم در رابطه با آمریکا

سیر تحولات دفتر تحکیم وحدت در نوع مواجهه با آمریکا و در مقیاسی کلان تر غرب، نمونه مناسبی برای درک دگردیسی در مواجهه نسل های  مختلف جنبش دانشجویی و نخبگان سیاسی و مدنی در بستر بزرگ تر  با آمریکا است. دفتر تحکیم وحدت به عنوان تشکلی برخاسته از انقلاب اسلامی از ابتدا جهت گیری تند ضد آمریکایی داشت.

البته اغلب قریب به اتفاق گرایش های انقلابی در بهمن ۵۷ نگاهی منفی به آمریکا داشته و استقلال و سربلندی ایران را مستلزم خروج از  مناسبات رژیم پهلوی با  آمریکا و برقراری پیوند با اردوگاه ضد سرمایه داری در آرایش نیرو های جهانی بشمار می آوردند. تسخیر سفارت آمریکا در ۱۳ آبان ۱۳۵۷ نقطه اوج فعالیت های ضد آمریکایی دفتر تحکیم وحدت و انجمن های اسلامی دانشجویان بود که در ابتدا مورد حمایت اکثریت گروه های دانشجویی وقت و بدنه جنبش دانشجویی قرار گرفت. البته آنچه بعد ها رخ داد و بخصوص بهره برداری از آن ماجرا برای تضعیف میانه رو ها  در حکومت،  سرکوب آزادی های سیاسی و مدنی و شدت گرفتن امواج مخرب خشونت دولتی باعث شد تا حمایت ها به مخالفت بدل شود. ادامه‌ی خواندن

ارسال شده در پژوهش‌های تاریخی, مقالات | دیدگاه‌ها برای ١٣ آبان از تقدس تا نکوهش، دگردیسى تحکیم در رابطه با آمریکا بسته هستند