انرژی هسته ای برتر است یا حفاظت از جان مردم ؟

زلزله لرستان و جان باختن نا بهنگام شمار زیادی از مردم محروم این منطقه ، سئوالی جدی را مطرح می سازد که آیا مقاوم سازی منازل مسکونی در مناطق زلزله خیز اولویت ملی است یا دستیابی به تکنولوژی هسته ای ؟
شعار ” انرژی هسته ای حق مسلم ماست ” که این روزها از تمامی رسانه های حاکمیت به صورت گسترده در جامعه القاء می شود ، تا چه اندازه نیاز مبرم جامعه است ؟
منافع عموم مردم و بویژه نیازهای اولیه آنها اعم از حداقل های معیشتی و امنیت ، محور اصلی منافع ملی است .منطق حکم می کند ، منابع هر جامعه در وهله اول صرف تامین نیاز های حیاتی ساکنان آن شود . در نظام سلسله مراتب نیازها و برنامه های ملی ، مسائلی در صدر قرار می گیرند که به نیازهای مبرم و کلیدی از جمله غذا ، مسکن ، امنیت ، مسائل درمانی و آموزشی و… پاسخ دهند . درحالی که بخش عمده ای از قلمرو کشور هر آن در خطر سقوط نا بهنگام آوار قرار دارد و جان هزاران نفر انسان در خطر می باشد ، چگونه می توان میلیونها دلار از اموال عمومی و سرمایه کشور را در پروژه های مبهم اتمی هزینه کرد !!!
در نظامهای اقتدار گرا همواره مسائل نظامی و دفاعی بر مسائل رفاهی مردم برتری دارد . حاکمان بقای شان را بر هر چیز ترجیح می دهند و می پندارند با تقویت بنیه نظامی و دفاعی می توانند تهدیدها را خنثی سازند .جالب است کسانی که اشتهای زیاد شاه مخلوع ایران به خرید اسلحه و تجهیز ساختار نظامی را حمل بر بی توجهی به خواسته های مردم می کردند خود از اتخاذ تدابیر پیشگیرانه برای حفظ جان مردم غافل هستند ! تخصیص منابع کشور به طرحهایی که از اولویت برخوردار نیستند و سودمندی آنها معلوم نمی باشد از عوامل اصلی عدم تحقق عدالت اجتماعی است.
بنا بر اعلام نظر مدیر کل ستاد حوادث غیرمترقبه که تنها در سال گذشته ۳۹۶ زمین‌ لرزه در شهرها و روستاهاى مختلف کشور رخ داده است که در مجموع ۶۱۲ قربانی داشته است. براساس آمارهای مستند هر ۲ سال یک زلزله ۶ ریشتر به بالا و هر ۱۰ سال یک زلزله ۷ ریشتر به بالا در ایران رخ داده است و ۷۶ درصد کشته شدگان حوادث غیرمترقبه در ایران را قربانیان زلزله تشکیل می‌دهند.در عین حال بر اساس گزارش دفتر برنامه عمران سازمان ملل در تهران، هر ساله بطور متوسط در ازای هر یک میلیون نفر ۱۰۷۴ در ایران بر اثر حوادث ناشی از زلزله در مناطق زلزله خیز جان خود را از دست می دهند.با توجه به اینکه فلات ایران بر روی منطقه ای از گسل های زلزله خیز قرار دارد،گرچه پیش بینی زمان وقوع آن فعلا امکان پذیر نیست، اما پیش بینی اینکه چه تعداد و با چه درصدی کشته در طول این زمین لرزه ها در کشور ما رخ می دهد، دشوار نیست . با توجه به دانش معاصر و ابزار موجود، پیش بینی دقیق محل ، زمان وشدت زمین لرزه ، نه تنها بسیار دشوار ، بلکه تقریبا غیر ممکن است. مطالعهً تاریخ و زمین شناسی یک منطقه، یکی از رویکردهای ممکن برای پیش بینی زمین لرزه است. تا زمان وقوع زمین لرزه بزرگ ۱۹۰۶ در سان فرانسیسکو، کشورهای آمریکا و ژاپن، مقادیر هنگفتی را صرف مطالعه و بررسی امکان پیش بینی زمین لرزه می کردند. از این مقطع زمانی به بعد است که هدف پیش بینی وقوع زمین لرزه، در این دو کشور کنار گذاشته شده و جای آنرا یک استراتژی ملی برای پیش بینی و کاهش خسارات ناشی از زمین لرزه، ایجاد مراکز دائمی مطالعه و بررسی زمین لرزه، ایجاد مدیریت بحران در مناطق زمین لرزه خیز، انجام تمرین ها و نمایش های آموزشی مرتب جهت آماده کردن مسئولان و شهروندان گرفت. امروزه، ژاپن دو برابر آمریکا بودجه ملی به موضوع مهندسی زمین لرزه اختصاص می دهد.
حال با این توضیح و رنج جانکاه و اندوه همیشگی مرگ نا بهنگام هزاران نفر از قربانیان بلایای طبیعی و نگرانی از قربانیان سوانح طبیعی احتمالی آینده به همراه خسارات مادی سنگین در دهه اخیر و هزینه های کمر شکن بازسازی و بویژه شکاف بین انتظارات مردم آسیب دیده و آهنگ بازسازی ، ضرورت دارد مقاوم سازی منازل مسکونی در مناطق زلزله خیز و خصوصا روستاها به عنوان یک ضرورت ملی در ساختار برنامه ریزی کشور قرار گیرد و استراتژی ملی برای پیش بینی وقوق زلزله و تدوین راهکارهای تخفیف دهنده خسارات و عوارض آن تدوین شود .
پرداختن به فناوری هسته ای و سرمایه گذاری میلیاردها دلار دور از چشم مردم و افکار عمومی قابل اطلاق به صفت ملی نیست . مشروعیت و واجد حق بودن دستیابی به فناوری هسته ای مستلزم شفافیت و اطلاع همگانی از مفاد برنامه های آن می باشد .تا کنون جامعه ایران اطلاعی از ماهیت برنامه ها و اقدامات انجام شده و منافع و ضرورت آنها ندارد .مردم ایران پس از طرح پرونده ایران در آژانس انرژی اتمی تازه متوجه شده اند که سرمایه های کشور صرف طرحهای اتمی شده است !
سرمایه گذاری در طرحهای ملی نیازمند بررسیهای دقیق کارشناسی ، ارزیابیهای اقتصادی – فنی گسترده و تجزیه و تحلیل اولویت در پیکره نیازمندیها و ضرورت های ملی است .
اگرچه برخورداری ایران از ذخایر گسترده سوخت فسیلی و محدودیت ذخایر اورانیوم کشور ، کارامدی و درستی سیاستهای اتخاذ شده در تولید برق با سوخت هسته ای را به طور جدی خدشه دار می کند ، اما حتی اگر فرض کنیم که این سرمایه گذاریها توجیه داشته است ولی فایده مندی آنها در مقابل ضرورت حداقل کردن خسارات ناشی از حوادث غیر مترقبه رنگ می بازد .
توسعه پایدار و سازندگی نیازمند نیروی انسانی مولد است .نیروی مولد نیز تنها در جامعه پر نشاط بر می خیزد .جامعه ای که مرتب بیم جان باختن ناگهانی در زلزله ، سیل و دیگر بلایای طبیعی بر چهره آن چنگ می زند ، نمی تواند چنین نشاطی را در خود بپرورد .
آنانی که ادعای مهرورزی و توجه به مطالبات محرومین را سرلوحه شعارهای خود قرار داده اند بهتر است به جای ارزشی کردن ” دستیابی به غنی سازی اورانیوم ” و مهمتر از نان شب جلوه دادن آن ، به امنیت جانی مردم بیندیشند تا بیش از این زلزله خانه های میهنمان را ویران نکند و هم میهنانمان را سیاهپوش و عزادار .