وزارت ارشاد مهمترین نهاد دولتی متولی فرهنگ است. خروجی آن تاثیرات تعیین کنندهای بر عرصه عمومی کشور دارد. از سویی دیگر نوع فعالیتها و دامنه نقش آفرینی اصحاب هنر و فرهنگ به عملکرد وزارت ارشاد گره خورده است. میزان حساسیتها و خطوط قرمز در خصوص رسانهها نیز کارکرد سیاسی وزارت ارشاد را روشن میسازد.
نیروهای جامعه مدنی، هنرمندان، اهالی سینما، جامعه مطبوعاتی و رسانهای کشور، نویسندگان امید زیادی به مسئولین جدید وزارت ارشاد بستهاند.
در وزارت علی جنتی تا کنون ۷۲ درصد مدیران مناصب ارشد تغییر پیدا کردهاند. این رقم جزو بالا ترین میزان تحولات کمی در دولت یازدهم است. پستهای کلیدی که تا کنون در وزارت ارشاد تغییر پیدا کردهاند، عبارت هستند از:
معاون امور حقوقی و پارلمانی، معاون فرهنگی، معاون امور مطبوعاتی و اطلاع رسانی، ریاست سازمان حج، معاون توسعه مدیریت و منابع، مدیر عامل روزنامه ایران، رئیس سازمان سینمایی، معاون هنری، مدیر عامل ایرنا.
معاون امور حقوقی و پارلمانی
حسین نوش آبادی، جایگزین سید علی اکبر مسعود پور شد.نوش آبادی گرایش سیاسی اصول گرایی دارد. او در آستانه انتخابات مجلس نهم از سفیری عمان استعفا داد ولی در انتخابات از حوزه ورامین تهران شکست خورد. سوابق وی عبارت هستند از نمایندگی مجلس ششم و هفتم از ورامین، مشاور آسیای وزیر خارجه در دوره متکی، سفیر عمان از سال ۸۸، مشاور معاون پارلمانی رئیس جمهور در مجلس نهم.
وی سابقه فرهنگی ندارد و فقط رئیس فراکسیون غیر رسمی مطبوعات در مجلس هفتم بوده است که این فراکسیون آشکارا جهت گیری ضد آزادی مطبوعات داشت. او دانش آموخته رشته حقوق است.
معاون فرهنگی
سید عباس صالحی به جای علی اسماعیلی معاون فرهنگی شد. صالحی یک شخصیت حوزوی ناشناسی است که معمولا لباس روحانیت به تن نمیکند. صالحی در دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم فعالیت میکرد و جزو هیات امنای آن بود. او مدیرمسئول نشریه «پگاه» است.
صالحی دکتری حقوق دارد. او گرایش سیاسی شناخته شدهای ندارد اما در سایتهای وابسته به اصول گرایان مطلب منتشر میکند. آخرین مطلب وی در نقد اصلاح طلبان به خاطر سیاسی کردن شورای شهر تهران و در دست گرفتن شهرداری بود. او مقالاتی نیز در نقد مواضع دینی و فرهنگی حسن عباسی منتشر کرده است. صالحی سابقهای در زمینه دفاع ار گشایش فرهنگی و فضای تضارب آراء ندارد.
معاون امور مطبوعاتی و اطلاعرسانی
حسین انتظامی جایگزین محمد جعفر زاده در سمت فوق شد. انتظامی از چهرههای وابسته به بخش میانه اصول گرایان است. اصلاح طلبان با انتخاب وی به عنوان نماینده مدیران مسئول مطلوعات در هیات نظارت بر مطبوعات موافق نبودند و وی با رای اصول گرایان و جریانهای میانه انتخاب شد. او در بین اصولگرایان چهره متعادلی است اما وقتی کل فضای سیاسی وفرهنگی کشور در نظر گرفته شود او در صف محافظهکاران و مخالف گردش آزاد اطلاعات میگنجد. انتظامی مدرک دکتری در رشته مدیریت استراتژیک دارد. سوابق قبلی وی عبارت هستند از:
نماینده مدیران مسئول در هیئت نظارت بر مطبوعات، مدیرعامل همشهری، مدیرمسئول جام جم، سخنگوی شورای عالی امنیت ملی، عضو هیات منصفه مطبوعات، عضو هیئت مدیره انتشارات سروش، بنیاد اندیشه اسلامی، خانه روزنامهنگاران جوان.
سازمان حج
سعید اوحدی جایگزین احمد موسوی گشت. موسوی از اسیران جنگ ایران و عراق و به اصولگرایان نزدیک است. در سوابق او مواردی چون مدیریت شرکت «عمرهی سعادت»، مدیریت سازمان سیاحتی بنیاد مستضعفان، ریاست کانون جهانگردی و اتومبیلرانی، عضو گروه صنعتی و رییس هیات مدیره «مینو» و عضو هیات مدیرهی گروه سرمایهگذاری میراث فرهنگی و گردشگری ایران (سمگا) مشاهده میشود.
مدیر عامل روزنامه ایران
محمد تقی روغنیها جایگزین حنیف ستاریان شد. روغنی از چهرههای رسانهای و آکادمیک است. در حال حاضر عضو هیات علمی دانشکده خبر است. پیش از این نیز مدتی مدیر مسوول روزنامه انگلیسی ایران دیلی بود. وی پیش از این در ایرنا کار میکرد.
رئیس سازمان سینمایی
حجت الله ایوبی به جای شمقدری رئیس سازمان سینمایی کشور شد. ایوبی از چهرههای فرهنگی وابسته به اصول گرایان است. او مدرک دکتری در علوم سیاسی دارد و از حلقه امام صادقیها است. در حال حاضر دانش یار دانشگاه تهران در دانشکده علوم سیاسی است. او در دولت نهم جزو مدیران ارشد بود. سوابق وی عبارت هستند از:
۱۳۹۲ تا کنون قائم مقام بنیاد سعدی، ۱۳۸۸-۱۳۹۲ رئیس موسسه فرهنگی سازمان اکو از سال، ۱۳۸۸ موسس و مدیرعامل بنیاد شمس تبریزی و مولانا، ۱۳۸۷-۱۳۸۵ معاون اجتماعی فرهنگی وشوراهای وزارت کشور، ۱۳۸۷-۱۳۸۸ معاون اجتماعی فرهنگی بازرسی کل کشور، ۱۳۸۷ رئیس ستاد سیمرغ در برگزاری جشنهای سیامین سالگرد انقلاب اسلامی در سراسر کشور، ۱۳۸۵-۱۳۸۱ رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در فرانسه، ۱۳۸۱-۱۳۷۶ رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه امام صادق، ۱۳۶۹-۱۳۶۸ مدیرکل آموزش دانشگاه امام صادق، ۱۳۸۱-۱۳۷۹ مدیرکل پژوهشهای سیاسی سازمان صدا و سیما، عضو شورای علوم سیاسی پژوهشگاه علوم انسانی، مدیر مسئول فصلنامه انقلاب اسلامی.
معاون هنری
علی مراد خانی به جای حمید شاه آبادی، معاوم هنری وزیر ارشاد شد. مراد خانی از مدیران باسابقه وزارت ارشاد و چهرههای فرهنگی شناخته شده کشور است. انتصاب وی با استقبال خوب نیروهای فرهنگی و هنرمندان بخصوص اهالی موسیقی مواجه شد. مراد خانی گرایش سیاسی ندارد. او از سالهای ۱۳۶۹ تا ۱۳۸۳ مسئول دفتر امور موسیقی وزارت ارشاد بود. از سال ۸۳ به بعد سمتی نداشت. سوابق قبلی وی عبارت هستند از:
مدیر کل تولید فیلم و عکس وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در شهریور سال ۱۳۵۹، ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۵ مدیرکل همکاریهای سمعی و بصری، ، سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۷ مدیرکل آموزش فیلمسازی، سالهای ۱۳۶۷ تا ۱۳۶۹ مشاور معاون سیاحتی و زیارتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده است.، چون عضو موسسین جشنواره فیلم فجر (۱۳۶۰)، عضو شورای طرح و برنامه شبکه اول صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران (۱۳۶۲)، مدیر چهارده دوره جشنواره موسیقی فجر از سال ۶۹ تا ۸۲، مدیریت، طراحی و نظارت بر تولید ۹۶ ساعت آثار موسیقی نواحی ایران در انجمن موسیقی ایران (۱۳۷۵ )، طراحی و مدیریت تولید و اجرای سمفونی عاشورا (خسوف) سال ۱۳۸۰، مدیر تولید سرود کتاب و سرود دانش برای کتابخانه ملی ایران و برای دایره المعارف بزرگ اسلامی.
مدیرعامل ایرنا
محمد خدادی جایگزین مجید امیدی شهرکی گشت. خداداد یاز چهرههای رسانهای نزدیک به اصول گرایان است که سابقه همکاری با حسن روحانی را نیز دارد. او از نیروهای قدیمی ایرنا است. خدادادی فعالیتهای رسانهای را از سپاه و مجموعههای نظامی شروع کرد. در دولتهای نهم و دهم نیز مسئولیت داشت. در کارنامه وی سوابقی چون مدیریت در بخشهای فرهنگی – تبلیغی – پشتیبانی و ستادی در ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی – ستاد کل نیروهای مسلح و از جمله در ستاد مرکزی پشتیبانی جنگ به ریاست روحانی، ریاست دفتر نمایندگی ایرنا در دهلی نو، مدیرکل اخبار بین الملل ایرنا، عضو شورای خط مشی سازمان ایرنا، عضو شورای موسس و سردبیری روزنامه ایران، مدیرمسئول و سردبیر روزنامه انگلیسی زبان ایران دیلی موسسه ایران، دبیرکل سازمان خبرگزاریهای جنبش عدم تعهد و دبیرکل سازمان خبرگزاریهای آسیا و اقیانوسیه دیده میشود.
بنابراین همانگونه که مشاهده میشود اکثر مدیران ارشد جدید وزارت ارشاد یا کرایش اصول گرایی دارند و یا به آن نزدیک هستند. این ویژگی خود علی جنتی وزیر ارشاد است که در انتخاب مدیرانش نیز لحاظ کرده است. هیچ اصلاح طلبی در بین مدیران وزارت ارشاد وجود ندارد.
روند غالب بر انتخاب مدیران ارشد وزارت ارشاد، تناسبی با پیام ۲۴ خرداد ندارد. بخش مهمی از مدیران کنونی در دولتهای نهم و دهم نیز مسئولیت داشتند و لذا به لحاظ کیفی تغییر زیادی از رهرو حضور آنها در وزارت ارشاد رخ نداده است. خود علی جنتی نیز در دوران وزارت کشوری مصطفی پورمحمدی معاون سیاسی بود.
نقطه قوت وزارت ارشاد، انتخاب مراد خانی به عنوان مدیر هنری است. با این مجموعه تغییرات بزرگ در وزارت ارشاد و بازگشت به فضای دوران اصلاحات بعید به نظر میرسد اما به طور نسبی گشایش هایی در مقایسه با دوران احمدی نژاد ممکن است به بوقوع پیوندد ولی معلوم نیست سقف این تحولات با کف خواستههای رای دهندگان به روحانی در حوزه فرهنگی تطابق داشته باشد.
به نظر میرسد وزارت ارشاد علی جنتی بیشتر شبیه وزارت ارشاد علی لاریجانی باشد و نسبت چندانی با وزارت ارشاد خاتمی، مهاجرانی و مسجد جامعی ندارد.