آیت‌الله شیرازی، قربانی نظام ولایت فقیه (بخش چهارم)

مروری بر فعالیت های آیت الله سیدمحمد شیرازی در کویت گویای حمایت وی از انقلاب و آیت الله خمینی است. این فعالیت ها در چند سطح وجود داشت.

او آشکارا از سرنگونی حکومت شاه و قیام اسلامی با محوریت آیت الله خمینی دفاع می کند. این اقدام وی محصول تثبیت موقعیتش در کویت بود. به عبارتی دوران اقامت آیت الله سید محمد شیرازی در کویت را باید دوران رشد و تثبیت جریان شیرازی ها به عنوان یک گروه از فقهای شیعه به حساب آورد.

2q9yw4y

در این دوره، اقلیت شیعۀ کویت وجریان آیت الله شیرازی در داد وستدی متقابل به تثبیت موقیت اجتماعی یکدیگر پرداختند. از یک سو حضور یک مرجع تقلید شیعه درکشور کوچکی همانند کویت آنهم با اکثریتی سنی مذهب، تا آن زمان بی سابقه بود ونفس حضور سید محمد شیرازی بعنوان مرجع تقلیدی شیعه به تقویت وتثبیت اقلیت شیعه در کویت کمک فراوان می نمود واز سوی دیگر امکانات مالی واقتصادی تجار وبازرگانان شیعه کویتی و حضور شخص سید محمد شیرازی در این فضا، فرصتی ممتاز را در اختیار فقیه جوان قرار می داد تا طرحهای مذهبی، اقتصادی، سیاسی واجتماعی خود را عملی ساخته و مرجعیت را بر قامت خود جا بیاندازد ، مسأله ای که تا به امروز کویت را به یکی از مهمترین پایگاههای حضور، فعالیت وتأمین مالی واقتصادی جریان شیرازی بدل کرده است. در عین حال رشد آیت الله شیرازی در کویت حساسیت مراجع عراق را تشدید کرده و اختلافاتی بین آنها پدید آورد.

فعالیت های آیت الله شیرازی در کویت را می توان در چند محور به شرح زیر دسته بندی کرد.

• پرورش طلاب و نیروهای سیاسی شیعه
از جمله فعالیتهای مرجع جوان در کویت، سرمایه گذاری بر روی نسل جوان وپرشور شیعیان کویت وسازماندهی وبسیج آنان در جهت دستورکارهای مرجعیت شیعه بود، جوانانی که در قالب کمیته های مربوط به برنامه ریزی تعطیلات تابستانی درجرگه درس آموزان دوره های مذهبی در می آمدند وبرخی از آنان امروز در شمار چهره های تأثیرگذار سیاسی در کویت وبا گرایش مشخص “شیرازیه” تصنیف می شوند. صالح عاشور نماینده کنونی پارلمان کویت را باید یکی از شاخص ترین این چهره ها دانست.

• تقویت ارتباط با تجار و تحکیم منابع مالی
برقراری ارتباط با تجار وبازرگان ومتمولین شیعه کویتی از دیگر پرونده هایی بود که آیت الله شیرازی ، خود رأساً آنرا مجدانه وسرسختانه پیگیری می نمود. امری که در آن روزگار وحتی در زمانه کنونی در عرف حوزه در شأن مراجع تقلید دانسته نمی شود وحساسیت برانگیز است. با این همه او کوشید تا حتی المقدور بدون ورود به درگیری ها وحاشیه های رایج در حوزه های علمیه، مسیر تثبیت مرجعیت خود را به واسطه دریافت منابع مالی برای ارائه برنامه های مختلف خود هموار سازد ودر این مسیر نیز از تمامی ابزارهای گوناگون در دسترس بهره جست.

• خدمات اجتماعی
ارائه خدمات اجتماعی به شیعیان و تشویق اقلیت شیعه در کویت، عربستان و بحرین برای اداره امور داخلی جامعه شیعه و به عبارت بهتر خودگردانی اداری ومالی شیعیان، مسأله ای بود که بویژه در کویت مورد استقبال شیعیان قرار گرفت وطرحهای اجتماعی این مرجع جوان را یکی پس از دیگری عملی ساخت. رسیدگی به خانواده های کم درآمد و فعالیت های خیریه از کار های مهم بزرگ شیرازی ها در آن زمان بود.

• تاسیس نهادهای دینی
بنای مساجد شیعه، تشکیل کمیته های ازدواج جوانان، تأسیس حسینه ها ومساجد شیعه ونیز تشویق به تأسیس کتابخانه های خانگی از مهمترین فعالیتهای وی در کویت بود. همچنانکه انتشار پنج مجله به نامهای، ایمان، اسلام وزندگی، زن پیشرو، هدایت، جهاد، تأسیس کانون انتشارات اسلامی وبرپایی دوره های دینی وفرهنگی از مهمترین اقدامات آیت الله شیرازی در کویت بود.

• کمک به انقلاب
آیت الله شیرازی که به دنبال اجرای احکام شرع توسط حکومت و نظام قانونی ایران بود الگو و رهبر مناسب خود را در آیت الله خمینی پیدا کرده و در آن مقطع نظر کاملا مثبتی به وی داشت. حمایت و تبلیغ آراء آیت الله خمینی برای او تا آنجا گران تمام شد که حمایت برخی از تجار را از دست داد. آنها مخالف عقاید آیت الله خمینی و به خصوص دخالت مراجع در حکومت بودند.

آیت الله شیرازی با سخنرانی های اخلاقی روزهای جمعه که بین نماز ظهر وعصر صورت می گرفت مردم را به حمایت مادی ومعنوی از انقلاب ضد استبدادی و اسلام خواهانه ایرانیان وآیت الله خمینی فرا می خواند وخواستار بسیج تمامی امکانات مالی وانسانی برای حمایت از انقلاب ایران می شد. این سخنرانی ها باعث تشدید اختلافات برخی از تجار شیعی کویتی با او شد تا جایی که جدایی کامل حاج محمد قبازرد از حامیان عمده مالی آیت الله شیرازی در کویت وکفیل مالی وی در کویت را در پی داشت.

در جریان اخراج آیت الله خمینی از عراق وعزیمت وی به کویت، آیت الله العظمی شیرازی تحرکات سیاسی واجتماعی گسترده ای برای قانع کردن حکومت کویت برای پذیرفتن وی و نیز استقبال از ایشان انجام داد، تا آنجا که برای فشار اجتماعی بر حکومت کویت، با اشاره او تعداد زیادی خودرو برای استقبال از آیت الله خمینی عازم مرز کویت با عراق شدند تا در صورت موافقت حکومت کویت، وی را تا داخل خاک کویت همراهی نمایند.

این مسأله هرچند محقق نشد اما اهتمام وی به حمایت از آیت الله خمینی را نشان می دهد و چه بسا تمایل آیت الله خمینی به رفتن به کویت ناشی از جو مناسبی بود که توسط آیت الله شیرازی قبلا در آنجا مهیا گشته بود.

سازماندهی راهپیمایی در حمایت از انقلاب ایران، چاپ و توزیع رساله آیت الله خمینی در کشورهای عربی از جمله سوریه و لبنان که جریان شیرازی های در آنجا نفوذ گسترده ای داشتند، استفاده از ابزار تبلیغ و منبر برای نشر اندیشه انقلاب وآشنا ساختن افکار عمومی عربی با افکار آیت الله خمینی همه اقدام هایی بودند که آیت الله سید محمد شیرازی گمان می کرد بواسطه تغییر نظام در ایران، امکان تطبیق تمامی و یا دست کم بخشی از اندیشه های اسلامی مدنظرش و در راس همه آنها ایده تشکیل حکومت اسلامی را خواهد یافت.

در ادامه به فعالیت های وی در بدو حضور در قم بعد از پیروزی انقلاب پرداخته می شود.

درباره Afshari

در سا ل1352 در خانواده ای فرهنگی در شهر قزوین چشم به دنیا گشودم. پدرم دبیر ادبیات و صاحب یک هفته نامه محلی است. تا پایان دبیرستان در قزوین بر کشیدم. کتابخانه پدر پناهگاهم بود و ارتباط با دوستان و فامیل گرمابخش زندگی ام. به ورزش ، سیاست و مطالعه از ابتدا علاقمند بودم. کوهنوردی تا حدودی حرفه ای را از نو جوانی شروع کردم. در سال 1370 در رشته مهندسی صنایع دانشگاه پلی تکنیک قبول شدم. ورود به سیاسی ترین دانشگاه ایران فرصت تحقق به انگیزه ها و آرزو هایم بخشید. از فعالیت های فرهنگی در خوابگاه شروع کردم و سپس حضور در شورای صنفی دانشکده و سرانجام در انجمن اسلامی دانشجویان . در سال 1374 به عضویت شورای مرکزی انجمن اسلامی انتخاب شدم. در پایان آن دوره طعم اولین تجربه بازداشت و سلول انفرادی را در زندان توحید چشیدم . در سال1375 برای اولین بار به جمع شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت برگزیده شدم. همان سال مسئول بخش دانشجویی ستاد سید محمد خاتمی نیز شدم. برای راه اندازی راهی جدید شروع کردیم ولی پیروزی دور از انتظار غافلگیرم کرد. در سا ل1376 مجددا برای تحصیا در دوره فوق لیسانس به دانشگاه پلی تکنیک برگشتم . دو دوره دیگر را در شورای مرکزی انجمن این بار در مسند دبیری گذراندم. سال 1377 دوباره به مرکزیت دفتر تحکیم وحدت بازگشتم که تا سال 1380 ادامه یافت. تا سال 1379 به اصلاحات در درون قانون اساسی باور داشتم و همه هم و غمم را بر این پروژه گذاشتم. اما پس از تجربه نا فرجامی کوی دانشگاه ، زندانی شدن چهره های مورد توجه مردم و سرانجام از دستور کار خارج شدن دیدگاه انتقادی پیدا کردم وبعد به اصلاحات ساختاری و تغییر قانون اساسی گرایش پیدا کردم. شرکت در کنفرانس برلین راهی زندان اوینم کرد. بعد از دو ماه بازداشت موقت دوباره آزا دشدم ولی سخنرانی هی ارادیکال و بخصوص نقد صریح وبی پرده خامنه ای باعث شد تا همراه با مهندس سحابی اولین طعمه اطلاعات موازی در بازداشتگاه 59 بشوم. تجربه ای سخت و هولناک و توام با شکنجه های فیزیکی و روانی را از سر گذارندم. در میانه راه کم آوردم وشکستم . حاصل آن تن دادن به مصاحبه اجباری و توبه آمیز بود. بار سنگینی بود اما به لطف خدا توانستم خود را در درون بازداشتگاه بازسازی کنم و به مقاومت دوباره روی بیاورم. نتیجه جبران کار و افشاگری از دورن بازداشتگاه 59 بود. اما یازده ماه پشت سر هم در سلول انفرادی و انزوای گزنده آن سپری گشت. پس از آزادی با وثیقه 200 میلیون تومانی حکم دادگاه برلین قطعی شد و همراه با محکومیت یک ساله در خصوص کوی دانشگاه ، در مجموع دو سال را در بخش عمومی اوین گذارندم. پس از آزادی فوق لیسانس را تمام کردم و با همسر دوست داشتنی و یکی از بزرگترین سعادت های زندگی ام ازدواح کردم. دوباره در سال 1383 به عضویت شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت انتخاب شدم. پس از د و سال کار در محیط های صنعتی ، مجددا دادگاه انقلاب 6 سال حبس برایم صادر نمود. این مساله و همچنین برنامه ام برای ادامه تحصیا در مقطع دکتری پایم ر ابه مهاجرت کشاند. در سال 1384 از ایران خارج شدم .سه ماه در ایرلند بودم و بعد به آمریکا رفتم. اکنون کاندیدای دکتری در رشته مهنسدی سیستم در دانشگاه جرج واشنگتن هستم و به زندگی مشعول. در حوزه سیاسی ، نوشتاری و تحقیقات تاریخ معاصر فعال هستم. در کل اگر چه سخت خودم را می توانم مقید به جمعی خاص بکم. اما گرایش به روشنفکری دینی دارم. قائل به سکولاریسم به معنای تفکیک دین و دولت. هوادار لیبرالیسم سیاسی هستم اما در حوزه اقتصاد به سوسیالیسم را می پسندم. جهان وطنی وشهروند جهانی بودن نیز دیگر باور هویتی من ضمن پابندی و احساس غرور از هویت ملی ایرانی ام است.
این نوشته در پژوهش‌های تاریخی ارسال شده است. افزودن پیوند یکتا به علاقه‌مندی‌ها.