سرانجام حسن روحانی در واپسین روزهای مهلت قانونی سرپرستی محمد علی نجفی، فخر الدین احمدی دانش آشتیانی را برای تصدی وزارت علوم به مجلس نهم معرفی کرد. دانش آشتیانی از مدیران ارشد وزارت علوم در دوره‌های جنگ، سازندگی واصلاحات و از افراد حلقه مدیران دکتر معین است. او به مراتب از نیلی احمد آبادی سیاسی‌تر است و از دیر باز متعلق به جناح چپ حکومت و اصلاح‌طلبان بوده است.
او پیش از انقلاب در فعالیت‌های دانشجویی برعلیه رژیم پهلوی فعال بود و بعد از انقلاب نیز به دلیل نزدیکی با محمد علی رجایی در کمیته استقبال از آیت‌الله خمینی حضور داشت. او در سال ۱۳۵۹ وارد سپاه شد و در قسمت فنی مشغول به کار گشت. البته مواضع او به گرایش میانه اصلاح‌طلبان و طیف‌های سنتی این جریان نزدیک‌تر است. اما در دوران معاونت دکتر مصطفی معین در وزارت علوم در مجموع همراهی مناسبی با جنبش دانشجویی داشت. دانش آشتیانی به لحاظ مدیریتی نیز سوابق مهم‌تری از نیلی احمد آبادی و حتی رضا فرجی دانا در کارنامه خود دارد و در حد و اندازه‌های وزارت است.
او در دورانی که معاون طرح و توسعه وزارت علوم بود توانست آزمایشگاه‌های دانشگاه‌های کشور را نوسازی کرده و همچنین یک میلیون متر مربع خوابگاه دانشجویی بسازد. ساختمان وزارت علوم در شهرک غرب نیز محصول فعالیت‌ها و تلاش‌های وی است.
دانش آشتیانی مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد در رشته مهندسی عمران از دانشگاه امیرکبیر در سال‌های ۱۳۵۸ – ۱۳۷۰ کسب کرد. او مدرک دکتری را نیز از دانشگاه امپریال کالج انگلستان در رشته مهندسی زلزله گرفته است. دانش آشتیانی در حال حاضر دانشیار دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی است.
سوابق اجرایی:
* دفتر فنی سپاه پاسداران از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۴ به عنوان مهندس محاسب و مسوول بخش سازه به صورت نیمه وقت و مأمور به وزارت آموزش و پرورش
* مدیر کل طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و آموزش عالی از سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۸
* معاون امور جنگ وزارت فرهنگ و آموزش‌عالی ازسال ۱۳۶۶ تا ۱۳۶۸
* همکاری با قرارگاه خاتم‌الانبیا در امور مهندسی رزمی جنگ
* مسوول ستاد پشتیبانی جنگ دانشگاه‌ها از سال ۱۳۶۶ تا ۱۳۶۸
* مسوول برقراری ارتباط اساتید دانشگاه با مسوولان دفاع مقدس برای حل مسایل پژوهشی جنگ
* مسوول اعزام دانشجویان طرح ۶ ماهه برای حضور در جبهه‌ها و به کارگیری آنها در حوزه‌های تخصصی جنگ با هماهنگی فرماندهان لشکرها و قرارگاه‌ها
* برگزارکننده دوره‌های «دانشگاه در جبهه» برای جبران عقب‌افتادگی آموزشی دانشجویانی که در جبهه حضور داشتند
* معاون امور عمرانی و دفاعی وزارت فرهنگ و آموزش‌عالی از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲
* معاون اداری و پشتیبانی وزارت فرهنگ و آموزش‌عالی از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۰
* معاون طرح و توسعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و قائم مقام وزیر از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۲
* عضو شورای گسترش آموزش‌عالی از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۲
* عضو شورای اسلامی شدن دانشگاه در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۲
* عضو شورای تدوین برنامه پنج ساله چهارم علم و فناوری آموزش‌عالی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
* عضو شورای برنامه‌ریزی سازمان سنجش آموزش کشور از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۲
* رییس مجتمع آموزشی مفید
ویژگی‌ها
دانش آشتیانی به نیروهای میانه‌رو و نزدیک به طیف محافظه کار اصلاح‌طلبان است. او اگر چه از فرجی دانا و نیلی احمد آبادی سیاسی‌تر است اما هیچگاه به عنوان فعال سیاسی شناخته نشده است. اما به فضای سیاسی کشور آشنا است و تسلط دارد. البته در جنبش سبز و وقایع مهم سیاسی اصلاحات موضع خاصی نگرفت و مورد حساسیت بالای دستگاه امنیتی نیز نبود. او از جمله دانشگاهیان وابسته به اصلاح‌طلبان است که از سوی حکومت حضور و تدریسش در دانشگاه‌ها تحمل گشت.
دانش آشتیانی در ابتدای شروع به کار شورای شهر اول تهران از سوی نیروهای نزدیک به جبهه مشارکت و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی کاندیدای شهرداری تهران بود که در نهایت با مخالفت عبدالله نوری پرونده‌اش بسته شد و الویری شهردار تهران شد.
دانش آشتیانی در صورت وزیر شدن راه توفیقی و فرجی دانا را ادامه خواهد داد و با توجه به توانایی اجرایی بیشتر و تجربه بالاتر احتمال اینکه بتواند تحولاتی ولو کم دامنه در مدیریت دانشگاه‌ها ایجاد کند وجود دارد. البته او جزو گزینه‌های خوب در شرایط مطلوب برای اداره وزارت علوم نیست. اما در شرایط بحرانی کنونی و برای مدیریت دوره گذار گزینه مناسبی است و فرصتی مغتنم برای دانشجویان و دانشگاهیان محسوب می‌شود.
چشم انداز پیشرو
معرفی فخرالدین دانش آشتیانی برای تصدی وزارت علوم نشان می‌دهد روحانی اصرار دارد تا اداره وزارت علوم توسط اصلاح طلبان و بخصوص حلقه مدیران نزدیک به دکتر مصطفی معین باشد. روحانی با آگاهی از اهمیت حفظ امیدواری دانشجویان و دانشگاهیان در برابر اقتدار گرایان و مدافعان حاکمیت امنیت قبرستانی در دانشگاه‌ها ایستاده است. عملکرد وی در حوزه دانشگاه‌ها به دلیل مقاومت در برابر مجلس و قرار دادن کسی در مسند وزارت علوم که به دنبال تغییرات باشد، با توجه به تنگناها و شرایط موجود به طور نسبی قابل قبول بوده است.
اما درست به دلیل همین تاکید روحانی اکثریت مجلس نهم با گزینه‌های معرفی شده مشکل دارد و حساسیت ویژه‌ای دارد که وزیر علوم بعد از فرجی دانا ارتباطی با اصلاح‌طلبان و بخصوص مدیران سابق در دوره خاتمی نداشته باشد. آنها فردی را عنوان وزیر قبول می‌کنند که رویکرد خنثی در برابر سنت نقادی دانشگاه داشته باشد و تغییری ملموس در وضعیت موجود و بازگشت دانشگاه‌ها و به‌ویژه جنبش دانشجویی به مناسبات قبل از سال ۱۳۸۴ ایجاد نکند.
بر این مبنا احتمال اینکه دانش آشتیانی بتواند رای اعتماد مجلس را کسب کند، پایین است اگر چه به صورت کامل منتفی نیست. اخیرا بخش‌های میانه‌رو تندروی اصول‌گرایان در مجلس به هم نزدیک شده‌اند وتقریبا ۲۰۰ رای در اختیار دارند.
رصد کردن به واکنش نمایندگان نشان‌گر برخورد منفی آنها نسبت به معرفی دانش آشتیانی است. در این راستا سیدامیرحسین قاضی‌زاده هاشمی نماینده مشهد گفت: «دانش‌آشتیانی که گزینه جدید دولت برای سکانداری وزارت علوم است، از فعالان حاضر در فتنه ۸۸ بوده که انشاالله رای نمی‌آورد.
… دانش‌آشتیانی، معاون معین در دولت اصلاحات بوده، معین با آن تفکرات افراطی که همه می‌دانند و دانش آشتیانی معاون وی بوده مبین وضعیت این گزینه جدید برای وزارت علوم است.»
حسین نجابت نماینده مردم تهران نیز گفت: «کار وزیر پیشنهادی (برای کسب رأی اعتماد) آسان نبوده و سخت است. تلقی اکثر نمایندگان این است که وزیر پیشنهادی با آقایان نیلی و فرجی دانا در یک خط است و در واقع خط همان خط سابق می‌باشد.»
پرویز سروری عضو شورای شهر تهران و جمعیت ره‌پویان نیز اظهار داشت:
«روحانی پس از آنکه سه نفر را به عنوان وزیر علوم معرفی کرد ذائقه مجلس را متوجه شده و از خط قرمزهای مجلس برای وزارت علوم آگاه است اما به نظر می‌رسد دولت به این امر توجه نکرده در حالی که مجلس از خط قرمزهای خود عقب‌نشینی نمی‌کند.
به نظر می‌رسد تفاوتی میان فرجی‌دانا و دانش آشتیانی وجود ندارد و این وزیر معرفی شده یا از مجلس قادر نخواهد بود رای اعتماد بگیرد و یا به صورت لب مرزی رای می‌آورد چراکه براساس اطلاعات ما قرابت‌های بسیاری میان فرد معرفی شده برای وزارت علوم و مصطفی معین است.»
اما از همه مهمتر غلامعلی حداد عادل نماینده تهران که معمولا مواضعش با رهبری هماهنگ است گفت:
«آقای روحانی باید برای پایان بخشیدن به این مشکل پیش‌قدم شود اما متاسفانه در انتخاب و پیشنهادی که به مجلس شده به نظر نمی‌رسد که وزیر معرفی شده بتواند از مجلس رای اعتماد بگیرد و این باعث تاسف است… پیام نمایندگان روشن است و خط قرمزشان فتنه است چرا که مایل نیستند آموزش‌عالی کشور به میدانی برای افراد موثر و فعال در فتنه مبدل شود و فکر می‌کنند انتخاب مردم نیز این است.»
روزنامه کیهان و سازمان بسیج دانشجویی نیز برعلیه دانش آشتیانی موضع گرفته و وی را متهم کردند که در صدد حذف بسیج دانشجویی از دانشگاه‌ها بوده است.
بنابراین روحانی وارد رویارویی دیگری با مجلس نهم شده است در شرایطی که شکاف بین دولت و مجلس در بیشترین حد خود است. انتخاب روحانی بر خلاف نظر حداد به خواست مردم، دانشجویان و دانشگاهیان نزدیک است و اگر به خطوط قرمز مجلس توجه نشان دهد رابطه‌اش با مردم و صاحبان اصلی دانشگاه دچار مشکل می‌شود.
به نظر می‌رسد حساسیت مجلس نسبت به دانش آشتیانی از نیلی بیشتر است. البته این حسسایت‌ها فقط جنبه سیاسی دارد و برعکس نیلی احمد آبادی در خصوص برازندگی قامت وی برای پوشیدن قبای وزارت حرفی نمی‌توانند بزنند. بنابراین محتمل است آشتیانی نتواند بیشتر از ۱۰۰ رای اعتماد کسب کند. البته نمایندگانی که تاکنون موضع‌گیری منفی کرده‌اند وابسته به فراکسیون اصول‌گرایان هستند. هنوز فراکسیون رهروان ولایت که اکثریت مجلس را در دست دارد موضعی اتخاذ نکرده است. تکلیف وزارت دانش آشتیانی با نظر فراکسیون یاد شده تعیین خواهد گشت.
