درگیری‌های نظامی در شرق اوکراین علی رغم آتش‌بس موقت پروشنکو متوقف نشد. تا کنون واکنش‌های متضادی در این خصوص روی داده است. از یک سو رویارویی نظامی طرفین ادامه داشته اما از سوی دیگر در میانه راه تجزیه‌طلبان مسلح با آتش موافقت کرده‌اند. پوتین نیز در سفر به ژنو و ملاقات با رئیس سازمان امنیت و همکاری‌های منطقه‌ای اروپا خواستار تمدید آتش بس از سوی دولت اوکراین شد.
این آتش بس به عنوان مقدمه طرح صلح پانزده ماده‌ای پروشنکو ابتدا از روز جمعه ۲۰ جون به مدت یک هفته اعلام گشت و بعد به ده روز افزایش یافت. پروشنکو بعد از پایان ده روز خاتمه آتش‌بس را اعلام کرد و گفت که دولت اوکراین به عملیات نظامی ادامه می‌دهد.
پروشنکو توانست طرح همکاری درازمدت با اتحادیه اروپا را امضا کند. موضوعی که یانوکویچ از امضای آن امتناع کرد و باعث اوج گیری جنبش اعتراضی و سقوط دولتش شد. در تمام دوران آتش‌بس تجزیه‌طلبان مسلح و ارتش اوکراین در چندین نقطه به صورت پراکنده به تبادل آتش پرداختند. ارتش اوکراین مدعی بود که مخالفان مسلح به پادگان‌ها و پایگاه‌های آنها حمله کرده‌اند. رهبران تجزیه‌طلب و دولت روسیه نیز دولت اوکراین را متهم می‌ساختند که به حملات نظامی خود ادامه داده است.
البته پروشنکو در هنگام صدور فرمان آتش‌بس یک هفته‌ای تصریح کرد که ارتش اوکراین در صورتی که از سوی تجزیه‌طلبان مسلح مورد حمله واقع شود حق دفاع را برای خود محفوظ می‌‌دارد. بنابراین از دید دولت اوکراین اقدامات نظامی ارتش در روزهای اخیر منافاتی با تصمیم دولت مبنی بر توقف عملیات نظامی موقت ندارد.
رویارویی‌های نظامی که از جمعه شب مورخ ۲۰ جون به بعد رخ داد عملا اجرای آتش بس را نا‌ممکن ساخت و فقط باعث شده است از سطح درگیری‌ها کاسته شود. در وضعیت کنونی چشم انداز امیدوار کننده‌ای برای پایان جنگ داخلی در اوکراین مشاهده نمی‌شود. چالش‌ها و موانع جدی برای موفقیت طرح صلح پروشنکو وجود دارد.
روند حوادث تردید ایجاد کرده است که انتخاب وی بتواند به بزرگترین بحران سیاسی – امنیتی کشور اوکراین بزودی پایان دهد. طرح صلح وی چند مرحله دارد. نخست با آتش‌بس شروع می‌شود. در مرحله بعد بر زمین گذاشتن سلاح توسط تجزیه‌طلبان، و انصراف از استقلال و یا الحاق به روسیه تاکید دارد تا با همکاری دولت مرکزی انتخابات‌های محلی درشرق اوکراین برگزار شده و زبان روسی به عنون زبان رسمی در این مناطق شناخته شود. مراحل دراز مدت طرح وی شامل تمرکززدایی از ساختار حکومتی اوکراین خواهد بود.
در ادامه به مهم‌ترین چالش‌های پروشنکو که موفقیت طرح صلح وی را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است، پرداخته می‌شود.
سرسختی تجزیه طلبان
تجزیه‌طلبان مسلح ابتدا پیشنهاد صلح یاد شده را رد کرده و بر تداوم درگیری نظامی تاکید کردند. اما به ناگاه بعد از چند روز از گذشت آتش‌بس موافقت خود را اعلام کردند. اما معلوم نیست این موافقت لزوما به معنای متوقف کردن عملیات نظامی آنها باشد. آنها تغییری در مواضع‌شان نداده و کماکان با به رسمیت شناختن همه پرسی جنجالی، شرق اوکراین را واجد حق حاکمیت مستقل می‌دانند و بر الحاق به روسیه پای فشاری می‌کنند. پروشنکو و دولت اوکراین حاضر به مذاکره با تجزیه طلبان مسلح نیستند و آنها را وابسته به روسیه می‌دانند. در این وضعیت عملا بین طرفین نزاع زمینه‌ای برای گفتگو و مذاکره وجود ندارد. مخالفان مسلح اخیرا متحمل شکست و تلفات سنگینی شده‌اند اما در عین حال سلاح‌های سنگینی نیز در اختیار گرفته‌اند که می‌تواند نقطه ضعف آنها در عدم برابری امکانات نظامی با ارتش اوکراین را تا حدی کاهش دهد.
موضع حمایتی روسیه
روسیه همچنان به پشتیبانی غیرمستقیم از جدایی طلبان ادامه می‌دهد. روسیه طرح صلح پروشنکو را رد کرد و اعلام کرد این طرح صلح نیست بلکه اولتیماتوم پیش از حمله تمام عیار نظامی است. پوتین از دولت اوکراین می‌خواهد تا با نمایندگان جدایی‌طلب وارد گفتگوی جدی شود. اما دولت اوکراین زمانی این کار را انجام می‌دهد که آنها سلاح‌های‌شان را زمین بگذارند. بنابراین مسیر مذاکره متوقف شده است.
ولی روسیه یک قدم مهم برای کاهش تنش برداشت. پوتین از دومای روسیه خواست تا مجوز حضور ارتش سوریه در خاک اوکراین در صورت لزوم را لغو نمایند. بدین‌ترتیب احتمال تهاجم نظامی روسیه به اوکراین خیلی کم شد. در عین حال این اقدام می‌تواند تاکتیکی از سوی پوتین برای جلوگیری از تصویب تحریم‌های جدید غرب باشد.
روسیه حضور نظامی‌اش در مرز اوکراین را گسترش داده و دلیل این کار را واکنش به نا‌امن شدن نقاط مرزی اعلام کرده بود .ناظران تردید داشتند که ادعای مقامات روسیه درست باشد.
در هفته‌های گذشته درگیری‌های پراکنده‌ای در نقاط مرزی روسیه و اوکراین صورت گرفت که منجر به حمله نیروهای ارتش اوکراین به پاسگاه مرزی روسیه شد اما هنوز معلوم نیست که این کار عمدی بوده و یا ناخواسته در پی درگیری بین ارتش با تجزیه‌طلبان حاصل شده است.
بر مبنای برخی گزارش‌های قابل اعتنا از مرزهای روسیه، سلاح‌های سنگین مانند تانک در اختیار تجزیه‌طلبان قرار می‌گیرد و در واقع درگیری‌های نظامی آنها نوعی جنگ نیابتی از طرف روسیه است. اما روسیه این ادعا را تکذیب کرده است.
روسیه هنوز با تقاضای الحاق جدایی‌طلبان موافقت نکرده است. اما در حال تقویت موضع آنها است تا عملا نقاط شرق اوکراین به استقلال دست پیدا کنند. البته معلوم نیست روس‌ها به دنبال انفکاک کامل آنها از اوکراین باشند اما سیستم فدرالی را توصیه می‌کنند که در عمل دولت مرکزی اوکراین نفوذ موثری بر نقاط شرقی نداشته باشد. همچنین روسیه اصرار دارد که ارتش اوکراین از شرق این کشور خارج شود. این موضع روسیه کار را برای موفقیت طرح پروشنکو دشوار می سازد.
شکاف شرق و غرب اوکراین
چالش دیگر شکاف زیاد بین شرق و غرب اوکراین است. اگر چه اکثریت مردم ساکن شرق اوکراین با طرح تجزیه همراهی نشان نداده‌اند اما در عین حال منتقد دولت مرکزی نیز هستند. نگرانی‌های آنان برطرف نشده است و شدت یافتن عملیات نظامی ارتش نیز باعث می‌شود تا آنها به تجزیه‌طلبان نزدیک گردند. دولت مرکزی در بسیج و فعال کرد نیروهای میانه رو در شرق تا کنون ناکام بوده است. البته هنوز پروشنکو تازه کارش را شروع کرده و امید وجود دارد وی بتواند با دادن اختیارات بیشتر نظر مساعد نیرو‌ها و شخصیت‌های متنفذ در شرق اوکراین را جذب کند. اما اختلافات در حال حاضر زیاد است. ده‌ها هزار نفر به دلیل تنش‌ها مجبور به خروج از خانه‌های‌شان و سفر به روسیه شده‌اند. علاوه بر این‌ها تحرکات گرایش‌های ناسیونالیستی افراطی در غرب اوکراین و برخوردهای شدید آنها نیز بر تنش‌ها افزوده است. برخی از ساکنان روس تبار شرق اوکراین می‌هراسند که گرایش افراطی آنها بر اوکراین مسلط شود و حقوق آنها تضییع گردد. موفقیت طرح صلح پروشنکو نیازمند پل زدن بر روی شکاف شرق و غرب اوکراین است.
تنش غرب و روسیه
مقاومت تجزیه‌طلبان اوکراینی و مخالفت روسیه باعث شده است تا دوباره اتحادیه اروپا و آمریکا بحث افزایش تحریم‌ها را طرح کنند. آمریکا چندین نفر دیگر از رهبران جدایی‌طلب اوکراین را در فهرست تحریم‌ها قرار داد. اما دولت اوباما تهدید کرد که کارشکنی روسیه در طرح پروشنکو باعث می‌شود تا آمریکا به سمت تحریم نهادهای تجاری، امنیتی و نظامی روسیه پیش برود. اتحادیه اروپا نیز افزایش تحریم‌ها را پیامد عدم همکاری روسیه به‌شمار آورد.
وزیر خارجه سوئد، روسیه را به راه‌اندازی جنگ روانی تمام عیار بر علیه اوکراین متهم ساخت. اگر چه افزایش تیرگی روابط بین غرب و روسیه بعد از یک وقفه کوتاه تاثیر بازدارنده بر رفتار روسیه دارد ولی در کوتاه مدت روس‌ها را به سمت افزایش فعالیت‌های حمایتی از مخالفان مسلح در شرق اوکراین پیش می‌برد و این فاکتور به ضرر طرح صلح پروشنکو عمل می‌نماید. در واقع تاثیر افزایش تحریم‌ها در جلوگیری از پیشروی بیشتر تجریه‌طلبان وعدم دخالت نظامی روسیه است.
در حال حاضر اروپا تلاش زیادی می‌کند تا با فشار بر پوتین روسیه را وادار سازد تا مخالفان مسلح را به توقف عملیات نظامی و حضور در مرز روسیه به عنوان منطقه پذیرفته شده قانع سازد تا مذاکرات صلح جلو برود.
بدین‌ترتیب پروشنکو برای پایان دادن به جنگی که تا کنون صد‌ها نفر تلفات انسانی داشته و ده هزار نفر را آواره کرده است کار دشواری پیشرو دارد. اما در عین حال این اتفاق ناشدنی نیست .
