روز جمعه هفت شهریور، وزارت خزانه‌داری آمریکا جمع دیگری از شخصیت‌های حقیقی و حقوقی را به دلیل نقش تحریم‌های هسته‌ای و موشکی تحریم کرد. در فهرست جدید مصادیق تحریم های موجود آمریکا، ۸ شخصیت به همراه ۲۰ شرکت و موسسه مالی از جمله ۶ نفتکش ایرانی اضافه شده‌اند. شرکتهای فعال در بازارهای آمریکا از هرگونه انعقاد قرار داد و مراوده با آنها ممنوع گشته‌اند. همچنین دارایی این شرکت‌ها و افراد در آمریکا بلوکه شده و آنها از دسترسی به سیستم مالی آمریکا محروم می‌شوند.
از جمله شرکت‌ها و موسسه‌هایی که به لیست تحریم‌ها افزوده شده‌اند؛ بانک آسیا، شرکت پشتیبانی هوانوردی آسیا، خطوط هوایی کاسپین، بانک قرض‌الحسنه رسالت (تمام شعب در جهان)، بانک قوامین (تمام شعب در جهان)، موسسه مالی «گلدن تکس»، شرکت جهان تک رویان پارس، بانک خاورمیانه، بانک بین‌المللی کیش، شرکت ماندگار بسپار کیمیا، خطوط هوایی معراج، موسسه علوم هسته‌ای و تحقیقات فناوری، شرکت کشتیرانی لیسام مارین سرویسز، شرکت سازه مرکب و سازمان نوآوری و تحقیقات دفاعی از جمله شرکت‌هایی هستند که به لیست جدید تحریم‌های وزارت خزانه‌داری اضافه شده‌اند.
شرکتهای باری معراج ایر و کاسپین ایر متهم شده‌اند به سوریه و مناطق دیگر برای کمک به دولت اسد و گروه‌های ترور محموله‌هایی را حمل کرده‌اند.
شرکتهای خارجی که هدف تحریم‌های جدید قرار گرفتند شرکت ترکیه ای پایونیز لجستیکس و شرکت تایلندی هواپیمایی آسیایی لجستیک بودند که متهم شدند برای هواپیمایی تحریم شده ماهان قطعات و لوازم هواپیمایی فراهم کرده‌اند.
وزارت خزانه‌داری آمریکا بانک آسیا را که مستقر در مسکو است متهم کرد نام خود را تغییر داده است تا ارسال بیش از ۱۳ میلیون دلار آمریکا از روسیه به ایران را تسهیل کند. این بانک از سال ۲۰۱۳ با بانک توسعه صادرات ایران که در اکتبر سال ۲۰۰۸ تحریم داشت، همکاری داشت.
وزارت خارجه آمریکا همچنین در یک اقدام موازی چهار شرکت را به بهانه کمک به برنامه هسته‌ای ایران تحریم کرد. شرکت اماراتی گولدن تکس به دلیل کمک به بخش کشتیرانی ایران و شرکت ایتالیایی دیتین به دلیل همکاری با صنعت پتروشیمی هدف این تحریم‌ها قرار گرفتند.
اسامی شخصیت‌های حقیقی
اسامی ۸ شخصیت ایرانی که جدیدا مشمول تحریم‌های یک جانبه آمریکا قرار گرفتند عبارت هستند از:
مرضیه بزرگ از شرکت سازه مرکب،
علی غلامی از شرکت سازه مرکب،
سید جبار حسینی از شرکت سازه مرکب،
آرمان ایمانی راد (مرتبط به شرکت کشتی رانی کی)
محمد جواد ایمانی راد (شرکت آلومینیات)
“عبدالحق کدوری”(شهروند سوئیس)
مظفر پولات (شهروند ترکیه)
سیده هنیه سید ناصر محمد سیدی (شهروند ایرانی ساکن ارومیه)
تاثیر بر مذاکرات هسته‌ای
اعمال مجازات بر علیه این شرکت‌ها و افراد که متهم به دور زدن تحریم‌های موجود آمریکا شده‌اند، مذاکرات اتمی پیش رو در نیویورک را تحت‌الشعاع قرار داده است.
از دید مقامات جمهوری اسلامی اقدام فوق توسط آمریکا بر خلاف روح اقدام مشترک ژنو و عملی است که تاثیر منفی بر مذاکرات هسته‌ای دارد. مرضیه افخم اظهار داشت: «جمهوری اسلامی ایران هرگونه تفسیر به رای و برداشت یکجانبه و غیرقابل قبول توافق ژنو از سوی آمریکا را رد کرده، و قویا اعتقاد دارد که تحریم‌های اعلام شده خلاف تعهدات آمریکا بر اساس توافق ژنو می‌باشد.»
سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به اینکه این اقدام در شرایط حاضر همچنین تاثیرات منفی و غیرسازنده‌ای را بر روند مذاکرات هسته‌ای خواهد گذارد، تصریح کرد: «چنین اقداماتی به ویژه جدیت، صداقت و حسن نیت آمریکا و سایر طرف‌های مذاکره کننده با جمهوری اسلامی ایران را زیر سوال برده و تعهد آنها را به هرگونه توافق نهایی احتمالی، که قطعا باید متضمن برداشته شدن تمامی تحریم‌های غیرقانونی و نامشروع علیه جمهوری اسلامی ایران باشد، مورد شک و تردید قرار می‌دهد.»
مجید تخت‌روان‌چی از اعضا تیم مذاکره کننده نیز در سخنانی مشابه گفت: «عملکرد دوگانه آمریکایی‌ها به هیچ وجه قابل قبول نیست که از یک طرف ادعای علاقه و حل قضیه کنند و از طرفی به چنین اقداماتی متوسل شوند که از دید ما و حتی از دید خیلی از کشورها مردود و عملا مخالف ادعایی است که در مذاکرات مطرح می‌کنند.»
حسن روحانی در جلسه پرسش و پاسخ با مطبوعات داخل و خارجی در پاسخ به سوال خبرنگار شبکه کیوتونیوز ژاپن گفت: «آنها [آمریکایی‌ها] همیشه مدعی هستند که تحریم‌های جدید اعمال نکردیم چرا که ایران تحریم‌ها را دور زده و ما همان تحریم‌های قبلی را دو مرتبه اعمال و عملیاتی می‌کنیم، بر فرض که این سخن آنان درست باشد اما باز هم اینگونه رفتار با روح توافق ژنو منافات دارد ضمن اینکه ما اصلا اصل آن تحریم‌ها را غیرقانونی و غلط می‌دانیم و شکل آن تحریم‌ها نیز از نظر ما ناصحیح و غیرسازنده است»
در همین جلسه در پاسخ به سوالی مشابه از سوی خبرنگار سی ان ان بیان داشت: «در جمع ۱+۵، تنها کشوری که روی آن بسیار تردید وجود دارد که آیا حسن نیت کافی برای حل و فصل نهایی دارد یا نه، آمریکایی‌ها هستند.
روحانی بعدا در دیدار با وزیر خارجه فنلاند صریحا گفت ما تحریم ها را دور می زنیم. جواد ظریف نیز در مصاحبه مطبوعاتی بعد از دیدار با همتای فنلاندی خود تحریم‌های جدید را تحت فشار محافل تندرو و مخالف توافق در آمریکا دانست و گفت ایران می‌تواند مقابله به مثل بکند ولی فعلا این کار را انجام نمی‌دهد ولی حق واکنش را برای خود حفظ می‌کند.*
بقیه کشورهای عضو ۱+۵ تاکنون رفتاری از خودشان نشان ندادند که تصور کنیم می‌خواهند مذاکرات به نتیجه نرسد، آنچه در مجموعه مذاکرات حس می‌کنیم این است که همه هفت کشور به دنبال به نتیجه رسیدن مذاکرات و حل و فصل نهایی موضوعات هستند. … تحریم‌هایی که روز گذشته توسط ایالات متحده انجام شد که به تعبیر آنان تحریم جدیدی نیست و می‌گویند همان تحریم گذشته است که ایران تحریم‌ها را دور زده است که البته به نظر ما کار درستی نبوده است اما به اصل مذاکرات ما لطمه‌ای نمی‌زند هر چند یکی از پایه‌های مذاکرات «اعتماد و صداقت» است. اینگونه اقدامات به مسیر اعتماد و صداقت لطمه وارد می‌کند اما در عین حال ما مذاکرات با ۱+۵ را ادامه می‌دهیم و امیدواریم در فرصت باقیمانده به تفاهم و توافق دست یابیم »
علی اکبر ولایتی نیز با نوشتن یادداشتی تحریم‌های جدیدی را در تعارض با توافقات موقت شش ماهه ژنو که در وین شش برای ۴ ماه تمدید شد، خواند و آن را محکوم کرد. اما در عین حال اظهار داشت: «و این[ تحریم‌های جدید ] از نظر ما محکوم است بنابراین این به آن معنا نیست که آنها با اعمال تحریم‌های بیشتر کاری کنند که ایران دست از مواضع اصولی خود بردارد. ایران ضمن محکوم کردن این تحریم‌های جدید به راه درست خود که مورد قبول اکثریت کشورهای جهان است ادامه خواهد داد و هم‌چنان بر این که مذاکرات باید ادامه یابد تأکید دارد.»
بنابراین مقامات حکومت اعم از دولت روحانی و نیروهای وابسته به رهبری تحریم‌های جدید را حداقل بر خلاف روح توافق ژنو ارزیابی می‌کنند و آن را اقدامی می‌دانند که بدبینی را افزایش داده و اعتماد سوزی می‌کند. اما در عین حال تاکید می‌نمایند که مذاکرات باید ادامه پیدا کند و تحریم‌های تازه منجر به توقف گفتگو‌های معطوف به توافق پایدار هسته‌ای نمی‌شود.
در این میان اختلاف بر سر استفاده از این رویکرد در افزایش برخورد تقابلی با آمریکا است. طیف افراطی اصول‌گرایان به روحانی پیشنهاد می‌دهند تا از این مساله استفاده کرده و طرح تسلیح کرانه باختری را در مجمع عمومی سازمان ملل طرح کرده و نسبت به رویه خصمانه آمریکا افشاگری کند. همچنین بیشتر به اقتصادی داخلی و تولید داخلی تکیه کند.
در اصل برنامه آنها استفاده از این رویداد برای تایید نظر خامنه‌ای است که مذاکره و برقراری رابطه با آمریکا از دشمنی این دولت نمی‌کاهد و بنابراین باید رویکرد تقابلی را حفظ کرد. اما روحانی و حلقه نزدیکانش ترجیح می‌دهند تنها به انتقاد پرداخته و کماکان فضای امید به توافق با آمریکا در برنامه هسته‌ای را حفظ نموده و از رویکرد تنش‌زدایی دفاع کنند.
تحریم‌های جدیدی بر خلاف توافق موقت ژنو نیس
بررسی مفاد قرار داد موقت ژنو که تا ماه نوامبر اعتبار دارد، نشان می‌دهد تحریم‌های جدیدی تعارضی با مفاد آن ندارد. در سند فوق بخش محدودی ا زتحریم‌های آمریکا به تعلیق در آمده واکثر تحریم‌ها به قوت خود باقی خود است. در این چارچوب تخطی از تحریم‌های فوق مشمول مجازات می‌شود.
مقام‌های ایرانی استدلال می‌کنند چون آمریکا متعهد شده است تحریم جدیدی تصویب نکند لذا قرار داد را نقض کرده است. اما مراجعه به توافق‌نامه یاد شده نشان می‌دهد تعهد مزبور در خصوص تصویب موضوعات جدید برای تحریم است و مشمول شناسایی مصادیق تخلف از تحریم‌های جاری نمی‌شود. فعالیت وزارت خزانه‌داری آمریکا برای شناسایی متخلفان از تحریم‌هایی که در سند اقدام مشترک شش ماهه ژنو تصریح شده که تداوم پیدا می‌کنند، تعارضی با توافقات ندارد. در اصل امضای سند یاد شده عملا به معنای پذیرش رسمیت تحریم‌های یک جانبه غرب از سوی دولت ایران بود.
دولت روحانی از ابتدا تصویر پردازی نادرستی را با هدف بهره برداری تبلیغاتی از اقدام مشترک شش ماهه ژنو انجام داد و بگونه‌ای جلوه داد که تحریم‌ها متوقف ویا متزلزل شده است. اما واقعیت چنین نیست . اقدام مشترک ژنو در کلیتش باید مورد توجه قرار بگیرد. موافقت خامنه ای و بخش مسل ط قدرت نیز با این انتظار صورت گرفت که در چارچوب عقب‌نشینی محدود از برنامه هسته‌ای و حفظ ساختار کلیت تحریم‌ها تعلیق شوند.
بحث روحانی که مدعی است تحریم‌ها تجاوز به حقوق ملت ایران است ارتباطی با سند توافق موقت ژنو ندارد. این بحث در حوزه دیگری قابل طرح است که البته بیشتر برای حکومت ایران مسوولیت ایجاد می‌کند که به خاطر ماجراجویی منافع ملی و حقوق مردمش را به خطر انداخته است.
اما بر مبنای توافق ژنو قرار شده است طی فرایند اعتمادسازی و بر مبنای رضایت دو طرف تحریم‌ها برداشته شود. در گام اول هر دو طرف پذیرفته‌اند بخش کوچکی از تحریم‌ها تعلیق گشته وبخش اصلی تا اتمام گام‌های اعتماد ساز باقی است. بنابراین طبق این سند هر حرکتی که به معنای دور زدن تحریم‌های باقی مانده باشد، طبیعی است که مشمول مجازات قرار می‌گیرد. روح قرار داد دور زدن تحریم‌های موجود و هر حرکتی خارج از توافق متقابل را منع می‌نماید.
وقتی روحانی رسما می گوید ما تحریم ها را دور می زنیم نتیجه ن آن ایجاد سوء ظن در بین مقامات آمریکایی است و تاثیر منفی بر روی مذاکرات می گذارد وفتی طبق تفاهم موقت ژنو حکومت عملا پذیرفته است فعلا در ازاء برداشته شدن بخشی از تحریم ها ، ملاحظات طرف مقابل در مورد مابقی تحریم ها را رعایت نماید.
بنابراین به نظر می رسد دولت روحانی با آگاهی از این مسئله گفتگو ها را ادامه داده و بدون پرداختن به این موضوع در اندیشه حل اختلافات در حوزه های اصلی است. موضع گیری‌های کنونی از سوی دولت و به‌خصوص تاکید ظریف بر عدم انجام واکنش متقابل در محکومیت تحریم‌های جدید را بیشتر باید اقدامی تبلیغاتی و سیاسی برای خنثی کردن حملات مخالفان اصول‌گرا دانست وتاثیر جدی در روند کنونی مذاکرات ندارد. دولت آمریکا نیز نشان داد که در زمینه اعمال تحریم‌ها جدی است و راه برداشته شدن تحریم‌ها تنها از طریق دست‌یابی به توافق جامعه هسته‌ای می‌گذرد و جلوی فرار از تحریم‌ها را می‌گیرد.*
