بالاخره پس از کش و قوسی یکساله حکم حبس شش ماهه فائزه هاشمی اجرا شد و وی راهی زندان اوین گشت. از آنجاییکه پرونده او سیاسی بود و دستگاه قضایی جمهوری اسلامی نیز فاقد صلاحیت و مشروعیت بوده و از اساس با عدالت بیگانه است لذا فائزه هاشمی مشمول حقوق و ملاحظات مربوط به یک زندانی سیاسی و عقیدتی است و مستقل از مواضعش شایسته فعالیت های حمایتی برای آزادی است.
اما وی در سایه پدرش و اعمال بحث برانگیز و خطا های خانواده اش قرار دارد در حالی که عملکرد سیاسی ،اجتماعی و فرهنگی وی در مجموع همواره گرایش اصلاح طلبانه داشته و رو به مردم بوده است.
دفاع از آزادی او فقط محدود به حقوق شهروندی وی نیست بلکه شجاعتش در ایستادگی مقابل ولی فقیه ، دفاع از آزادی ها و پشتیبانی از حقوق زنان و آزادی های اجتماعی آنان جایگاه خاصی برای وی در جامعه مدنی ایران ایجاد کرده است.
او به صراحت در سال ۱۳۹۰ در اعتراض به تغییرات صورت گرفته در متن مصاحبه اش بر خلاف توافقات گفت :” هرگز به خمینی امام و به خامنه ای مقام معظم رهبرى نمى گویم”
البته وی اپوزیسیون نیست بلکه در بین نیروهای معتدل و اصلاح طلب نظام قرار می گیرد.
دیدگاه ها و عملکرد وی در دهه شصت در هاله ای از ابهام قرار دارد . وی اذعان می کند که در دوران نوجوانی و دانش آموزی پیش از انقلاب هوادار رهبران سازمان مجاهدین خلق بوده است.
از خلال مصاحبه وی با ویژه نامه شهروند در خصوص مرحوم حجت الاسلام حسن لاهوتی می توان دریافت که او از ابتدا در میان خانواده اش رویکرد رادیکال تری داشته است. بخصوص مقایسه نظرات وی و خواهرش فاطمه هاشمی روشنگر است.
او تعلقی به حزب جمهوری اسلامی نداشته و دیدگاه مستقل خودش را دنبال می کرده است. پدر زن وی به نحو مشکوکی در زندان اوین جان باخت و به احتمال زیاد باند لاجوردی وی را کشتند.
مرحوم لاهوتی به عنوان یک روحانی شجاع و منتقد به وی توجه داشت. فائزه هاشمی پس از تشکیل فدراسیون اسلامی بانوان در سال ۱۳۶۹ در عرصه عمومی مطرح شد. فعالیت های وی در حد نه چندان زیادی باعث برداشتن موانع پیشروی ورزش زنان گشت. او از دوچرخه سواری زنان و ورزش آنان در امکان عمومی دفاع کرد. این مسئله باعث حملات تند گروه های فشار شد ولی وی عقب نشست. او در انتخابات مجلس پنجم نفر دوم تهران شد و به روایتی وی نفر اول بود اما نظام بر اساس مصلحت سنجی علی اکبر ناطق نوری را به عنوان نفر اول معرفی کرد. در مجموع مواضع قابل دفاعی در مجلس پنجم داشت و در تشکیل حزب کارگزاران سازندگی نقش فعالی داشت.
در جریان دوم خرداد از خاتمی حمایت کرد و پس از آن نیز با انتشار روزنامه زن کوشید تا به گسترش آزادی های مطبوعاتی کمک کند. البته مواضع وی در چارچوب نظام بود و حالت ساختار شکن نداشت اما جهت گیری اش مخالف وضعیت موجود بود.
در جریان مجلس ششم ترکش های پدرش به وی اصابت کرد و در انتخابات شکست خورد. مدتی از فعالیت های سیاسی کناره گرفت اما در جریان جنبش سبز مجددا فعال شد. وی شجاعانه در تظاهرات ها شرکت کرد و انتقادات صریحی نسبت به شخص رهبری بیان داشت. اشاره به سید علی خامنه ای به عنوان علت العلل مشکلات کشور از جایگاه فرزند هاشمی رفسنجانی کار ساده ای نبود ولی وی این کار را انجام داد و تاوان آن را نیز با بازداشت موقت و هتاکی اوباش ولایت مدار پس داد.
او فارع التحصیل مقطع دکتری در رشته حقوق بشر است . اهتمام وی به کسب تخصص در زمینه حقوق بشر تا حدی پایبندی وی به سرمشق مدرنیته و موازین حقوق بشری را منعکس می سازد
در مجموع فائزه هاشمی کارنامه مستقلی از خانواده هاشمی دارد. تا کنون برای اتهاماتی که به وی در خصوص فساد اقتصادی زده شده است، مستندی ارائه نگشته و فقط در حد یکسری ادعا های کلی و اثبات نشده است.
انصاف حکم می کند که در خصوص او با توجه به موضع گیری ها و عملکرد خودش قضاوت کرد. وی به ناحق به خاطر عملکرد منفی پدرش آماج حملاتی قرار گرفته که ارتباطی با او ندارد.
اگرچه انتقاداتی جدی به مواضع سیاسی و رفتار وی می توان وارد ساخت اما در عین حال نمی توان منکر وجود نکات مثبت در کارنامه فعالیت سیاسی و اجتماعی او شد . در واقع جایگاه فائزه هاشمی را باید جایی بین دختر علی اکبر هاشمی و عروس شیخ حسن لاهوتی دید. شخصیت واقعی وی تناسبی با دیدگاه منفی شکل گرفته در اپوزیسیون ندارد و وی مستحق این نگرش نیست. برایند فعالیت های فائزه هاشمی برای وی در مسیر گذار به دموکراسی و توسعه کشور اعتبار ایجاد کرده است.
فائزه هاشمی نیز بمانند دیگر فرزندان رجال سیاسی ایران از این عارضه فرهنگی رنج می برد که استقلال شخصیت افراد سیاسی قربانی روابط خویشاوندی می گردد. گویی پدر و مادر مسئولیت اقدامات فرزندان را دارند. یا پدر زن ، داماد ، مادر زن و عروس حتما باید یک طور بیندیشند.
معمولا در فرهنگ سیاسی ایران ، موضع یک عضو خانواده را به پای همه اعضاء خانواده می گذارند مگر آنکه آن فرد صریحا خرج خودش را جدا کرده باشد. چنین امری با توجه به وجود ارتباطات عاطفی در بین اعضا خانواده اگر نا ممکن نباشد ، امر دشواری است.
توجه به وضعیت واقعی ترکیب دیدگاه ها در خانواده های فعالان سیاسی نشان می دهد نه تنها همگرایی عقیدتی در آنها بالا نیست بلکه در مواردی تضاد و تعارض های جدی بین آنان وجود دارد.
رصد شناسی مواضع فائزه هاشمی و علی اکبر هاشمی رفسنجانی حکم به وجود تفاوت بارز در مواضع آنان می دهد. بنابراین زندان رفتن فائزه هاشمی شاید فضا را برای جبران چوب نا حق خوردن خطای پدری هموار سازد.
اما حضور در زندان می تواند تلنگر و تکان جدی برای فائزه هاشمی باشد تا از نزدیک درد و رنج مردم و بخصوص محذوفین جامعه را درک نماید. زمانی دکتر ابراهیم یزدی به هاشمی رفسنجانی گفته بود مواظب باشید ماشین فرانکشتاین نسازید که اسباب دردسر خود تان بشود. اینک گویا این پیشبینی بعد از ۳۲ سال تحقق یافته است!
