تنش‌ها بر سر موانع پیشروی تحقیق در خصوص هواپیمای مالزیایی کماکان ادامه دارد. سقوط هواپیمای فوق رویارویی نظامی در اوکراین را وارد فصل جدیدی کرده است. هنوز بقایای برخی از اجساد در منطقه سقوط هواپیما بر روی زمین قرار دارد. تمامی جنازه‌ها پیدا نشده اند. سهل انگاری و عدم همکاری مخالفان مسلح اجازه نداده است تا بقایای بازماندگان به طور کامل از محل سقوط هواپیما جمع آوری گشته و تحقیقات جنایی جامعی نیز صورت بگیرد.
حضور متخصان هلندی و استرالیایی که در توافق با جمهوری خود خوانده شرق اوکراین به توافق رسیده بودند تا دسترسی نامحدودی به منطقه مزبور داشته باشند، بعد از بالا گرفتن درگیری بین ارتش اوکراین و جدایی‌طلبان در نزدیکی محل حادثه به دلایل امنیتی با تاخیری یک هفته‌ای همراه شد.
آن‌ها معتقد هستند هنوز بقایای هشتاد جسد در منطقه باقی مانده است. آن‌ها برای نخستین بار تحقیق جامعی از محل حادثه انجام می‌دهند.
دولت آمریکا عکس‌های ماهواره‌ای را منتشر کرده است که تایید کننده پرتاب موشک و خمپاره از خاک روسیه به داخل خاک اوکراین است. این حملات بعد از سقوط هواپیما بوده است. در این خصوص مقامات امنیتی آمریکا معتقد هستند روسیه موشک‌های باک را در اختیار جدایی‌طلبان اوکراینی قرار داده‌اند. آن‌ها می‌گویند هنوز نمی‌دانند جدایی‌طلبان اوکراینی به اشتباه هواپیمای مالزیایی را هدف قرار داده‌اند یا موشک مستقیما توسط روسیه و یا با مشارکت آن‌ها پرتاب شده است. آن‌ها دولت روسیه را به انتقال سلاح، آموزش و پشتیبانی فنی و لجستیکی متهم می‌سازند.
دولت اوکراین نیز فایل صوتی را عرضه کرده که یکی از جنگجویان شرق اوکراین از فرماندهش می‌پرسد پرنده بزرگی در آسمان در حال حرکت است. به باور دستگاه امنیتی اوکراین این سخنان از چگونگی حمله رمز گشایی می‌کند.
اما روسیه و جدایی‌طلبان نیز معتقد هستند ارتش اوکراین هواپیمای مسافر بری را هدف قرار داده است. دولت روسیه منکر ارسال هر گونه سلاح به جدایی‌طلبان اوکراینی است.
اما یکی از قابل اعتنا‌ترین مستندات موجود اظهارات الکساندر خداکوفسکی از رهبران جدایی طلب اوکراین در مصاحبه با رویترز است. وی با مقامات جمهوری خواخوانده دنتسک درگیر است. او تایید می‌کند که جدایی‌طلبان یک سری موشک باک به منطقه سقوط هواپیما آورده بودند وبعد از سقوط بلافاصه خارج ساختند. او می‌گوید قبل از پرتاب موشک بین نیروهای نظامی اوکراین و جدایی‌طلبان مسلح درگیری برقرار بوده و جت‌های نظامی اوکراین در حال پرواز بودند و طرفین به سمت هم شلیک می‌کردند. او مدعی است که ارتش اوکراین نسبت به موقعیت هواپیمای مالزیایی مطلع بوده اما جدایی‌طلبان را با مانورهایی تحریک کرده تا هواپیمای مسافربری را هدف قرار دهند و از این‌رو دولت اوکراین را علاوه بر جدایی‌طلبان مسوول می‌داند.
این ادعا را دولت اوکراین رد کرده است. اما بخش هایی مهمی از آن با اظهارات خبرنگار آسوشیتد پرس که موشک‌های باک را روز قبل از حادثه غم انگیز در دستان تجزیه‌طلبان اوکراینی دیده است تطابق دارد. همچنین با گزارش‌هایی هم‌خوان است که مدعی هستند جدایی‌طلبان بعد از سقوط هواپیما سراسیمه عکس‌ها و مطلب مربوطه را از وب سایت‌ها حذف کرده‌اند.
از جمله عکس‌ها و مطالبی که از این وب‌سایت‌ها حذف شده یکی هم عکس‌های مربوط به تصرف سیستم موشکی باک در ماه گذشته به دست شورشیان است که آن را در یک پایگاه هوایی اوکراین یافته بودند.
ایگور گیرکین، یکی از رهبران شورشیان جدایی‌طلب اوکراین، ساعتی قبل از انتشار وسیع خبر سرنگونی هواپیمای مسافربری مالزیایی در یک شبکه اجتماعی روسی از سرنگونی یک هواپیما به دست نیروهای خود خبر داد.
البته آسوشتید پرس به نقل از برخی از متخصصان مستقل اعلام کرد مدارک ارائه شده برای متهم کردن روسیه و جدایی‌طلبان اوکراینی کفایت نمی‌کند. اما قرائن و شواهد موجود انگشت اتهام را به سمت جدایی‌طلبان اوکراینی و روسی نشانه می‌رود. اگر چه هنوز به قطعیت نمی‌توان حکم صادر کرد. مهمترین دلیل کارشکنی آن‌ها در مسیر دسترسی نامحدود به منطقه سقوط هواپیما است. بررسی جعبه سیاه‌ها تا کنون فقط نشان‌گر اصابت موشک است و اطلاعات بیشتری را مشخص نکرده است.
اما صرف نظر از این‌که پرتاب کننده موشک و قتل حدود سیصد مسافر بی‌گناه و مظلوم چه کسی بوده است، تاثیر این رویداد بحران اوکراین را وارد فصل جدیدی کرده است.
ویژگی‌های این فصل را می‌توان در محور‌های کلان بشرح زیر دسته بندی کرد:
• بالادستی ارتش اوکراین
اگرچه تا پیش از این رویداد غم انگیز، ارتش اوکراین در حال پیشروی و تحمیل شکست بر جدایی‌طلبان بود، اما بعد از سقوط هواپیما موازنه قوا به نفع دولت اوکراین تغییر یافته است. در رویارویی‌های بعدی آشکارا جدایی‌طلبان به حاشیه رانده شده اند. دولت اوکراین نیز با قوت بیشتری خطر تحرکات آن‌ها را در داخل و خارج گوشزد می‌سازد. نگرانی‌های جهانی و منطقه‌ای از رشد فعالیت جدایی‌طلبان مسلح افزایش ملموسی داشته است. البته با توجه به تغییرات در پارلمان اوکراین با بی‌ثباتی مواجه شده است. استعفای نخست وزیر در این راستا صورت گرفت.
افزایش تنش روسیه و اوکراین
این رویداد باعث شد تا کاهش تنش بین روابط دو کشور بعد از انتخاب پروشنکو متوقف شده و سطح درگیری به نقطه بالاتری ارتقاء یابد. دوطرف مواضع تندی بر علیه یکدیگر بکار گرفته اند. درگیری‌های پراکنده نیز در نقاط مرزی دو کشور مشاهده شده است. روسیه و اوکراین متقابلا همدیگر را به پرتاب راکت و خمپاره به قلمرو‌های یکدیگر و نقض حریم هواپیمایی متهم می‌سازند. در این شرایط امکان ارتقاء درگیری‌ها از حالت پراکنده و موردی به جنگی تمام عیار وجود دارد اگرچه احتمال آن اندک است. در غیاب ورود ارتش روسیه به شرق اوکراین، جدایی‌طلبان بخت زیادی برای مقاومت در برابر ارتش اوکراین را ندارند که با شدت بیشتر و با عملیات‌هایی کارآمدتر با آن‌ها مقابله می‌کند. همچنین محدودیتی در استفاده از سلاح‌های سنگین قائل نیست. پرتاب موشک و ساقط کردن چند هواپیمای نظامی توسط مخالفان مسلح انجام چنین عملیاتی را برای آن‌ها موجه ساخته است. اما ساکنان شرق اوکراین و غیر نظامی‌ها قربانی برخورد‌های نظامی دو طرف شده‌اند.
• تیرگی فزاینده روابط غرب و روسیه
سقوط هواپیما و ارزیابی اولیه غرب باعث شد تا اروپا و آمریکا تحریم‌ها را افزایش دهند. البته آمریکا از قبل مقدمات گسترش تحریم‌ها از سطح افراد به برخی از شرکت‌های وابسته به نزدیکان پوتین و موسسات، تجاری، دفاعی و امنیتی روسی را شروع کرده بود. اروپا ابتدا از تحریم‌های محدود و کم اثر آغاز کرد. اما ناگهان اتحادیه اروپا در روز سه شنبه مورخ ۲۹ ژوئیه تصویب کرد تا بانک‌های دولتی روسیه تحریم شوند و همچنین معاملات تسلیحاتی تحریم گردد. اوباما این اتفاق را به معنای افزایش انزوای روسیه اعلام کرد. اقناع اتحادیه اروپا بعد از بی میلی اولیه به تحریم‌های موثر ناشی از لابی و ر ایزنی‌های گسترده مقامات آمریکایی بود. در این میان سقوط هواپیمایی که دو سوم کشته شدگان آن از شهروندان اروپایی بودند، نقش زیادی در تشدید فشار بر روسیه ایفا کرد. در چشم انداز پیشرو و در صورت نافرجامی تحقیقات رسمی در خصوص سقوط هواپیما، غرب به سمت تحریم‌های شدید‌تر می‌رود.
روسیه با متهم کردن آمریکا به دروغ پردازی و سازماندهی کمپین تبلیغاتی بر علیه روسیه اروپا را تهدید کرد که تصویب تحریم‌ها بر سر همکاری جهانی در مبارزه با تروریسم سایه خواهد افکند. معنای این حرف انفعال و یا هموار سازی فعالیت تروریست‌ها بر علیه منافع غرب از سوی روسیه است.
البته روسیه تا کنون برخورد محتاطانه ای در برابر تحریم‌ها داشته وسعی کرده توازنی را رعایت نماید تا مشمول تحریم‌های کمر شکن نشود. اما رویکرد پوتین مبنی بر تقدم سیاست خارجی بر منافع اقتصادی می‌تواند آن بخش از نخبگان سیاسی و تجاری روسیه که نگران پیامد‌های تحریم‌ها و منزوی شدن روسیه هستند را به حاشیه براند. عدول از توافق اتمی روسیه و آمریکا در سال ۱۹۸۹ و انجام تست‌های اتمی جدید در صورت صحت می‌تواند روند همکاری‌های اتمی بین دو رقیب دوره جنگ سرد در دو دهه گذشته را به سمت بازسازی رقابت تسلیحات هسته‌ای سوق دهد.
در مجموع تاثیرات سقوط هواپیمای مسافربری مالزیایی بسیار فراتر از موارد مشابه بوده و می‌رود آرایش نیروهای جهانی را دستخوش تغییر سازد و سطح تنش‌ها را ارتقاء دهد.
