ترافیک سنگین کاندیداها در انتظار چراغ سبز شورای نگهبان

سرانجام فرصت ثبت نام انتخابات ریاست جمهوری یازدهم به پایان رسید. ۶۸۶ نفر خود را نامزد کردند از بین آنها نفر ۶۵۶ مرد ( ۹۶ درصد) و ۳۰ نفر زن(۴درصد) هستند. ترکیب سنی ثبت نام کنندگان طبق گزارش وزیر کشور بین ۱۹ تا ۸۷ سال متغیر است. از مجموع ثبت‌نام‌کنندگان ۸۹ نفر دارای مدرک دکترای، ۱۵۳ فوق‌لیسانس، ۲۱۲ نفر دارای مدرک لیسانس، ۴ نفر حوزوی، ۱۱۶ نفر فو‌ق‌دیپلم و ۶۰ نفر زیر دیپلم بودند ترکیب شغلی نیز بشرح زیر است ۲۵ نفر پزشک، ۵۱ نفر استاد دانشگاه، ۲۰ نفر وکیل، ۳ نماینده مجلس، ۴۵ فرهنگی، ۱۴ روحانی، ۹۴ نفر بازنشسته، ۱۸۱ نفر کارمند، ۱۹۸ نفر شغل آزاد و ۳۵ نفر دانشجو، محصل و فاقد کار هستند.

تعداد ثبت نام کنندگان در این دوره نسبت به دوره دهم (۴۷۵) افزایش داشت ولی نسبت به دوره نهم (۱۰۱۴) کاهش نشان می‌دهد. در این دوره زنان برای شرکت در انتخابات بیشتر نام نویسی کردند.

اما ویژگی خاص این دوره از انتخابات، بلاتکلیفی و ابهامی بود که پیرامون تعداد و اسامی کاندیدا‌ها وجود داشت. تا دقیقه ۹۰ معلوم نبود چه کسانی اسم نویسی می‌کنند. در واپسین لحظات آخرین روز ثبت نام، هاشمی رفسنجانی، کاندیدا‌های جریان دولت ( مشایی و رحیمی) و سعید جلیلی حضور یافتند و فضای رقابت‌های انتخاباتی را کاملا تغییر دادند. نزدیکان هاشمی رفسنجانی در روز شنبه تا قبل از ثبت نام وی بگونه ای صحبت می‌کردند که حاکی از احتمال کم کاندیداتوری هاشمی بود. اما حضور وی در آخرین لحظات در وزارت کشور و همچنین احمدی نژاد و مشایی همه را غافلگیر کرد. سعید جلیلی اگر چه نشانه هایی بروز داده بود، ولی حضور به یکباره و بدون اعلام قبلی دبیر شورای امنیت ملی نیز دور از انتظار جلوه می‌نمود. این نحوه حضور در تاریخ انتخابات‌های جمهوری اسلامی بی سابقه بود. معمولا قبل از شروع ثبت نام ها، معلوم بود چه کسانی قصد دارند خود را نامزد نمایند. اما در این دوره حضور هاشمی، جلیلی و مشایی حالت معما گونه پیدا کرده بود.

در حال حاضر به لحاظ جریان فکری و سیاسی ۴ بلوک در صحنه رقابت‌های انتخاباتی حضور دارند. می‌توان با درجه اطمینان بالا پیشبینی کرد که هر کدام از بلوک‌ها نمایندگانی خواهند داشت که از فیلتر شورای نگهبان عبور نمایند.

مشایی، شعله سعدی، اعلمی،اصغرزاده، نصیرزاده و حضرتی نام هایی هستند که احتمال رد صلاحیت آنها بالا است. همچنین پیشبینی می‌شود کاندیدا‌های متعلق به بلوک اصلاح طلبان و جریان احمدی نژاد به نفع کاندید نهایی جریان متبوع شان انصراف بدهند. همچنین ممکن است اصول گرایان نیز به اجماع برسند و کاندیداهای معدودی از انها در صحنه رقابت باقی بمانند. اما احتمال همگرایی در بین اصلاح طلبان و جریان حامی احمدی نژاد به مراتب بیشتر است.

نزدیک به ۴۰ چهره شاخص سیاسی و دولتی برای انتخابات ثبت نام کردند. توزیع سیاسی و جریانی آنها بشرح زیر است:

منفردین

منظور کسانی هستند که به شکل فردی کاندید شده‌اند:

ابوالحسن نواب، داوود احمدی نژاد، پرویز کاظمی، طهماسب مظاهری، سعیدی کیا، محمد علی ایزدی، قدیری ابیانه، خسرو نصیرزاده، حسن سبحانی، قاسم شعله سعدی، علی احمدی، اکبر اعلمی، علی فلاحیان، صادق واعظ زاده، حسن روحانی، محمد غرضی، روح الله احمد زاده، محمود کاشانی(۱۸ نفر)

از بین آنها ده نفر گرایش اصول‌‌گرایی دارند. دو نفر به تحول خواه‌ها و معترضین نزدیک هستند. ۴ نفر با هاشمی رفسنجانی همسو بوده و دو نفر نفر نیز به اصلاح طلبان منسوب هستند.

اصول گرایان سنتی:

محمد حسن ابوترابی، منوچهر متکی(۲)

اصول‌گرایان میانه:

محمد باقر قالیباف، محسن رضایی(۲)

اصول گرایان ولایی و پیرو گفتمان سوم تیر:

علی اکبر ولایتی، باقر لنکرانی، علیرضا زاکانی، غلامعلی حداد عادل، باقر خرازی، سعید جلیلی(۶)

اصلاح‌طلبان:

علی اکبر هاشمی رفسنجانی، الیاس حضرتی، ابراهیم اصغرزاده، مسعود پزشکیان، محمد رضا عارف، مصطفی کواکبیان، محمد شریعتمداری، جواد اطاعت(۸)

جریان احمدی‌نژاد‌:

اسفندیار رحیم مشایی، رامین میهمانپرست، علی اکبر جوانفکر، محمد رضا رحیمی، صادق خلیلیان(۵)

بدین‌ترتیب انتخابات یازدهمین دوره، پر تعدادترین انتخابات ریاست جمهوری از لحاظ شمار کاندیدا‌ها است. البه بعید است همه انها تا آخر در صحنه باقی بمانند. همچنین منفردین در حاشیه خواهند بود. به احتمال زیاد چهار بلوک اصول گرایان سنتی، اصول گرایان تندرو، اصلاح طلبان و جریان دولت متن انتخابات را تشکیل می‌دهند. البته ممکن است اصول گرایان به صورت یکپارچه حضور یابند. سناریویی که احتمال وقوع آن پایین است ولی محتمل است. اگرچه وضعیت رقابت‌های انتخاباتی کاملا حالت ژلاتینی و سیال دارد. به نظر می‌رسد بمانند ثبت نام کاندیدا‌ها، در لحظات پایانی ایام تبلیغات معلوم خواهد شد رقبای اصلی چه کسانی هستند و صحنه نهائی رقابت‌های انتخاباتی معلوم می‌شود.

گمانه زنی پیرامون صحنه نهایی رقابت‌های انتخاباتی در گرو پاسخ به سئوال‌های زیر است:

آیا تعدد بی‌سابقه و کثرت کاندیدا‌ها طبیعی بوده و یا بر اساس طرح و برنامه حاکمیت اجرا شده است؟

این تشتت به معنای گسترش واگرایی وبه هر ریختن شاکله‌های هویتی حاکمیت است؟ در صورتی که این تکثر طبیعی باشد، فرایند انشقاق داخل حاکمیت می‌تواند با ساز و کار‌های داخل نظام مدیریت شود یا مسیری نظم گریز را خواهد پیمود؟ آیا اصول گرایان می‌توانند دوباره حول دشمن مشترک به صورت مقطعی هویت یابند؟ جایگاه و نفوذ خامنه ای برای مدیریت انتخابات چقدر است؟ رد صلاحیت مشایی برای احمدی نژاد خط قرمز است؟ آیا نظام مشابه سا ل ۱۳۸۸، تجمعات خیابانی و فعالیت گسترده ستاد‌های انتخاباتی را تحمل خواهد کرد و یا با برخورد‌های پلیسی، فضا را محدود خواهد ساخت؟

بدون پاسخ به این سئوالات دشوار، نمی توان تحلیلی دقیق از تحولات پیشرو داشت. آنچه مسلم به نظر می‌رسد این است که بر خلاف انتظار رهبری و نهاد‌های اطلاعاتی، انتخابات با تنش‌ها و اتفاقات غیر منتظره روبرو خواهد بود و چالش‌های پیشرو اجازه برگزاری انتخابات امن را نخواهد داد.امری که نشانه هایش پس از حضور طرفداران مشایی و هشامی رفسنجانی در خیابان‌های اطراف وزرات کشور و حمایت خیابانی آنها نمودار شد و مجموعه‌های امنیتی را هراسان ساخت. گونه ای که نسبت به شکل گیری اعتراضات خیابانی و دوقطبی شدن انتخابات هشدار زود هنگام دادند. در عین حال تردید وجود دارد که دامنه نا آرامی‌ها و شور و شوق انتخاباتی مشابه سال ۱۳۸۸ بشود. روز‌های آینده روشن می‌کند که رقابت‌های انتخاباتی چه سمت وسویی پیدا می‌نماید.