علی افشاری

خش دوم و نهائی- بررسی میانجیگری‌های رفسنجانی

حجت‌الاسلام محمدجعفر منتظری، رئیس دیوان عدالت اداری، توضیح می‌دهد که رسیدگی به پرونده‌های جاسوسی بخش دیگری از فعالیت دادگاه‌های نظامی در زمان جنگ بوده است. بر طبق ادعای وی افرادی به جرم جاسوسی به اشد مجازات که به احتمال زیاد اعدام است، محکوم گشته و احکام آنها اجرا شده است. در خصوص اسامی این افراد و جرائم آنها اطلاعاتی وجود ندارد.

از فحوای سخنان منتظری می‌توان نتیجه گرفت دادگاه‌های نظامی در زمان جنگ بیشتر به تخلفات نظامیان در رده‌های میانی و پایین، متهمان به جاسوسی، متمردان از دستورهای مافوق و اشتباهات غیر عمدی ناشی از عدم آشنایی با سلاح و فقدان آموزش مناسب پرداخته است. به احتمال زیاد در آن دوران بحث رسیدگی قضائی به تخلفات فرماندهان و مسوولان ارشد جنگ با عراق مطرح نبوده و یا اجرائی نشده است. ادامه‌ی خواندن→

قسمت اول- مروری بر سیر فعالیت دادگاه‌های نظامی در طول دوران جنگ

منازعه بر سر چگونگی پایان جنگ هشت ساله با عراق و حملات به رفسنجانی از سوی فرماندهان فعلی و سابق سپاه باعث شد تا موضوع دادگاه‌های مربوط به تخلفات جنگی در کانون توجه قرار بگرد. تا پیش از پاسخ رفسنجانی به اتهام قدرت‌طلبی رحیم صفوی اطلاعاتی منتشر نشده بود که حاکی از تشکیل دادگاه‌های جنگی بعد از صلح با عراق باشد که افراد بلند پایه ای چون رحیم صفوی در آن محاکمه شده باشند. کشمکش‌های سیاسی باعث شد تا بخشی از اطلاعات محدود در این حوزه در اطلاع افکار عمومی قرار بگیرد تا جایی که رفسنجانی مدعی شد رحیم صفوی را از خطر اعدام به دلیل ناتوانی در حفظ فاو نجات داده است.

آیت الله خمینی در دوم مرداد ۱۳۶۷ تقریبا همزمان با صدور فرمان اعدام های گسترده زندانیان سیاسی خواهان تشکیل دادگاه ویژه تخلفات جنگ می‌شود. متن حکم وی بشرح زیر است: ادامه‌ی خواندن→

غلامعلی رجایی فاش ساخت منظور رفسنجانی از فرمانده جنگی که از دادگاه های نظامی بعد از خاتمه جنگ ایران و عراق اطلاع داشته ،رحیم صفوی بوده است. رحیم صفوی فرمانده سابق سپاه ،رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام را متهم کرد که به دلیل برنامه برای کسب قدرت بعد از فوت آیت الله خمینی ، پذیرش قطعنامه ۵۹۸ را به بنیانگذار جمهوری اسلامی تحمیل کرده بود. رفسنجانی در واکنش ابراز تعجب کرد چطور کسانی که از دادگاه های نظامی در انتهای جنگ اطلاع دارند این حرف ها را می زنند.

غلامعلی رجایی ماجرا را اینگونه توضیح می دهد : (۱)
« در دیدار دو هفته قبل آزادگان با ایشان، با کنایه به گفتار یکی از فرماندهان سپاه که اخیرا غیر منصفانه ادعا کرده بود هاشمی از همان دوره امام برای بعد از امام نقشه می کشید و بدنبال کسب قدرت برای خود بود، اشاره ای کرد و بدون اینکه نامی از او ببرد، گفت یکی از فرماندهان – سردار ..-که من آخرین بار او را خوب نجات دادم این روزها می بینم گاهی حرفهایی می زند! سپس گفت وی فاو را با آن همه امکانات و اموال گذاشت و برگشت از روی پلی که با زحمت ساخته بودیم . ادامه‌ی خواندن→

با وجود گذشت ۳۴ سال از آغاز جنگ هشت ساله ایران و عراق هنوز زوایای پنهان و ناگفته های زیادی از چگونگی وقوع، تداوم  و پایان این رویداد مهم تاریخی وجود دارد. سالگرد هفته نخست جنگ که البته زمان درست شروع نیست و بر خلاف تصور غالب فقط آغاز گسترش منازعه از حملات محدود به نبردی  تمام عیار را نمایان می سازد، فرصتی است تا به  ابعاد مغفول این  واقعه زیان بار برای کشور پرداخته شود.

 یکی از این ابعاد  نقش آیت الله خمینی در تحریک دولت وقت عراق به تهاجم نظامی به ایران است. البته بر اساس مستندات معتبر آغاز کننده جنگ صدام حسین بود. اما نه وی و نه سلفش حسن البکر هیچکدام از ابتدا قصد حمله به ایران را نداشتند. اما  سهل انگاری و برخورد نا مناسب مسئولان وقت  حکومت و  بخصوص تحریکات  آیت الله خمینی باعث شد تا خواست بالقوه عراق برای تضعیف ایران جامه عمل بپوشد. در واقع ترکیبی از عوامل تهاجمی و  دفاعی صدام حسین را به سمت این تصمیم سوق داد. شناسایی دولت وقت عراق به عنوان تجاوز گر دلیل نمی شود مسئولیت حکومت ایران و بخصوص آیت الله خمینی در شکل گیری جنگ و یا عدم انجام اقدام موثر برای بازدارندگی را نادیده گرفت. ادامه‌ی خواندن→