علی افشاری

مراسم حکومتی ۱۳ آبان امسال رویداد متفاوتی بود. در حالی که بعد از تصویب برجام حامیان دولت اعتدال و بخش هایی از جامعه انتظار می کشیدند، خصومت با آمریکا کم رنگ تر شود، اما نه تنها چنین نشد بلکه ۱۳ آبان پایه ای برای دور جدیدی از آمریکا ستیزی در داخل و خارج از مرز های کشور گشته است. در دوران بعد از تصویب برجام تا کنون هیچ علامتی دال بر شکل گیری روابط حسنه بین دولت های ایران و آمریکا مشاهده نشده است. موضع گیری های رهبری و فرمانده سپاه در پیش از ۱۳ آبان روشن ساخت که نظام بنای تجدید نظر در سیاست راهبردی آمریکا ستیزی را ندارد و تلاش برای تغییر این رویکرد نه تنها با مقاومت هسته سخت قدرت مواجه می شود، بلکه هزینه های جدی برای قائلان نیز نیز در بر دارد.

آیت الله خامنه ای در دیدار با جمعی از دانشجویان مدافع نظام با تاکید بر اینکه آمریکا تغییری نکرده است، اظهار داشت: «شعار “مرگ بر آمریکا” ی ملت ایران دارای پشتوانه قوی و عقلانی است و معلوم است که مراد از این شعار مرگ بر ملت آمریکا نیست» «این شعار یعنی مرگ بر سیاستهای آمریکا، مرگ بر استکبار؛ این دارای پشتوانه عقلانیست و قانون اساسی و تفکرات عقلانی ما به این ناطق است و این مسئله برای هر ملتی قابل فهم است.» ادامه‌ی خواندن→

کشمکش خشونت بار چند هفته ای اخیر وضعیت خاصی را در بیت المقدس شرقی پدید آورده است. دولت اسرائیل با برقراری شرایط اضطراری فضای امنیتی بر مسجد القصی و مناطق مجاور حاکم کرده است. دور جدید درگیری ها اگرچه شاهد سطح کم سابقه ای از خشونت ورزی در بیت المقدس شرقی است ،اما تا کنون به سطح انتفاضه سوم ارتقاء نیافته است. دولت اسرائیل علی رغم تلاش اولیه اعمار دیوار حایل میان ناحیه فلسطینی نشین جبل مکـَبـِر و شهرک یهودی نشین ارمون هانافیض  را نیمه تمام رها کرد. اما کشمکش بین جوانان فلسطینی با نیرو های انتظامی اسرائیل ادامه دارد.

تاکنون در درگیری های خشونت بار قریب به ۷۰ نفر از فلسطینیان و ۱۱ نفر از نظامیان و شهروندان عادی اسرائیل کشته شده اند. محمود عباس با شکایت از دولت اسرائیل، مدعی شد فلسطینیان در یکی از سخت ترین دوره های حیات خود بسر می برند. آنچه باعث شکلگیری دور جدید درگیری ها شد تلاش برخی از راست گرایان اسرائیلی برای انجام عبادت در حرم شریف بود. این اقدام باعث شد تا انبار خشم فلسطینی ها شعله ور شود و شهروندان و نظامیان اسرائیلی را آماج حملات خشن قرار دهند. دولت اسرائیل مدعی است تنها کسانی که با سلاح های سرد وگرم به مردم عادی و سربازان اسرائیلی حمله کرده اند، را کشته است. اما برخی از منابع گزارش داده اند که شلیک تفنگ نیرو های نظامی اسرائیل بر سینه برخی از افراد بی گناه نیز نشسته است. اقدام سازمان یافته دولت اسرائیل در طفره رفتن از احقاق حقوق مردم فلسطین و قفل شدن مذاکرات همراه با گسترش سیاست شهرک نشینی ، شماری از فلسطینی های نگران و ناامید از روش های مسالمت آمیز را به اقدامات خشن و شبه مسلحانه کشانده است. اگرچه این رویکرد قابل فهم است، اما حمله با چاقو به شهروندان عادی اسرائیلی در هیچ شرایطی قابل توجیه نیست و عملی غیر انسانی محسوب می گردد. تداوم این فضا علاوه بر گسترش بی ثباتی ، ضریب خشونت در عرصه سیاسی فلسطین را نیز در آینده افزایش می دهد. البته این برخورد ها و گسترش احساس ترس در بین اسرائیلی ها باعث شده است تا جدایی مناطق سکونت اسرائیل و فلسطینی ها حامیان بیشتری پیدا کند. بر اساس نتایج یک نظر سنجی بیش از دو سوم پاسخ دهندگان خواستار تفویض ناحیه هایی در بیت المقدسبه فلسطینی ها شده اند که در ان اکثریت دارند. منتها پایداری این نظر ها معلوم نیست و همچنین قابلیت تبدیل آنها به طرح سیاسی مشخص نیز در هاله ای از تردید قرار دارد. ادامه‌ی خواندن→

برگزاری نشست دوم وین با مشارکت ۱۷ کشور از منطقه و جهان امیدواری به یافتن راه‌حلی برای جنگ داخلی سوریه را افزایش داد اما بیانیه ۹ بندی این نشست، بیشتر مسائل کلی با تفسیر پذیری بالا را بازتاب داد و چشم انداز روشنی برای تحقق آتش‌بس ارائه نکرد. اشاره صریح به وجود اختلاف نظرهای بسیار در بیانیه، امکان به نتیجه رسیدن گفتگو ها را با تردید مواجه می‌کند.نفس برگزاری نشست وین و توافق بازیگران مهم خارجی مناقشه سوریه بر ادامه مذاکرات امر مثبتی است، هر چند تضمینی برای نتیجه‌ مثبت وجود نداشته باشد. نشست های ژنو ۱ و ۲ نیز با مشارکت برخی قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای و نمایندگان دولت و مخالفان سوری با میانجی‌گری سازمان ملل برگزار شدند اما نتیجه چندانی در بر نداشتند. بارز ترین تفاوت گفتگو های وین با ژنو حضور جمهوری اسلامی ایران است.

پیامد های حضور ایران در مذاکرات

جمهوری اسلامی یکی از عناصر مهم بحران سوریه است و مستقل از نقش آفرینی مثبت و منفی، حضور ایران در مذاکرات ضرورت داشت. وقتی قرار است بشار اسد و مخالفان به توافق برسند، طبیعی است حامیان خارجی دو طرف و بخصوص جمهوری اسلامی نیز که در درگیری های میدانی در داخل خاک سوریه حضور فعالی دارد، در گفتگو ها شرکت کنند. ادامه‌ی خواندن→

در مراسم محرم امسال بیت رهبری عده ای علیه حسن روحانی و علی لاریجانی شعار دادند. برخی از این شعار ها عبارت بودند از «خواص بی بصیرت؛ مایه ننگ ملت»، «امان نامه برجام؛ تلاش بی سرانجام»، «مرگ بر منافق» و «هیها منا الذله» سر دادند. این اقدام در مراسم عزاداری بیت خامنه ای معنای روشنی دارد و نوعی هشدار کنترل شده به روسای دو قوه است. معمولا مراسم بیت تحت کنترل شدید نیرو های اجرایی و امنیتی مسئول قرار دارد. دشوار بتوان باور کرد کسانی خودسرانه و بدون چراغ سبز مقامات و اراده های پر نفوذ جسارت پیدا کنند میهمان های رهبری را مورد عتاب قرار دهند. همچنین عدم جلوگیری از فعالیت های تخریبی آنها که با شعائر عزاداری نیز تعارض دارد، دیگر دلیلی است که هماهنگ بودن این حرکت را تایید می نماید.

توجه به مفهوم بصیرت در ادبیات خامنه ای و برجسته شدن آن بعد از جنبش اعتراضی انتخاباتی سال ۸۸ فضای بهتری را برای درک این حرکت های غوغاسالارنه می گشاید. از دید خامنه ای مسئولانی که در برابر فرامین وی همراهی کامل ندارند و یا مخالف هستند و یا در بحران های نهاد ولایت فقیه و اعمال آتوریته آن رویه سکوت و بی طرفی در پیش می گیرند، کم بصیرت و یا بی بصیرت هستند. به نظر می رسد در دوره پساتوافق تاکید راس هرم قدرت و نیرو های حامی بر روی بصیرت وتلاش برای کنترل نیرو هایی که تا حدی خارج از سیاست های مورد نظر ولی فقیه عمل می کنند و وضعیت موجود سیاسی را بر نمی تابند، افزایش یابد. ادامه‌ی خواندن→

دور اول انتخابات پارلمانی مصر بعد از تاخیری چند ماهه با بی اعتنایی اکثریت رای دهندگان مصری در فضایی سرد برگزار شد. انتخابات پارلمانی مصر بر اساس تقسیم بندی جغرافیایی در دو مقطع زمانی برگزار می شود. انتخابات در منطقه اول شامل ۱۴ استان در مصر علیا ودلتای غربی در روز های ۱۷ تا۱۹ اکتبر برگزار شد. تعداد کل کرسی های پارلمان مصر ۵۶۸ عدد است. ۴۴۸ نماینده به صورت فردی و مستقیم از سوی رای دهندگان انتخاب می شوند و۱۲۰ کرسی نیز از آن حزبی می شود که در رقابت های گروهی انتخابات را برده است. در منطقه ای که انتخابات ابتدا برگزار شد کاندیدا ها برای ۲۲۶ کرسی فردی و ۶۰ کرسی گروهی به رقابت پرداختند. قرار است انتخابات در منطقه دوم که شامل ۱۳ استان در مرکز مصر و دلتای شرقی است در اوایل ماه دسامبر سازماندهی گردد.

انتخابات برگزار شده با موازین آزاد ومنصفانه تعارض جدی داشت و انتخابات توسط نظامیان مصر و السیسی مدیریت و مهندسی شد. سلامت آن نیز مشخص نیست. اخوان المسلمین و برخی از گروه های انقلابی مصر از حق انتخاب شوندگی محروم شدند. تنها مدافعان حسنی مبارک، نیرو های حامی السیسی و ارتش و حزب سلفی نور امکان مشارکت در انتخابات را پیدا کردند. هفت گروه و ائتلاف با نام های عشق به مصر، ائتلاف مصر، ندای مصر، بلوک بیداری مستقل وطنی، حزب نور، فرسان مصر، اتحاد جمهوری خواهان برای نیروی اجتماعی در انتخابات به مصاف یکدیگر رفتند. عمده گروه های اسلام گرا ،لیبرال و سوسیالیست مصر انتخابات را تحریم کردند. ائتلاف “به عشق مصر” که توسط سامح سیف الیزل مقام امنیتی و ژنرال سابق رهبری می شود، موفق شد کل ۶۰ کرسی گروهی در این دوره را بدست آورد. این ائتلاف از السیسی و سیاست های اقتدار گرایانه اش دفاع می کند و در صدد است تا با اتحاد کاندیدا های منفرد فراکسیون قوی در مجلس مصر شکل دهد. ادامه‌ی خواندن→

رهبری جمهوری اسلامی طی نامه‌ای مکتوب به حسن روحانی موافقت مشروط خود با اجرای توافق اتمی جامع با ۱+۵ را اعلام کرد. او در اصل مصوبه مجلس و شورای امنیت ملی را با افزودن ملاحظاتی مورد تایید قرار داد. تا پیش از این آیت الله خامنه‌ای موضع گیری مبهم نسبت به برجام داشت و سیاستی دوگانه را در پیش گرفته بود. وجه مخفی این سیاست ریل گذاری و هدایت آخرین دور مذاکرات در ماراتون دوازده ساله هسته‌ای بود، که بعد از قریب به چهار سال به ثمر نشست.

این مذاکرات که به دو دوره «گفتگو‌های محرمانه» و «علنی سازی نرمش قهرمانانه» (مذاکرات دوره روحانی) تقسیم می‌شود، با چراغ سبز و تحت کنترل رهبری انجام شد.

مقامات متعددی از دولت روحانی و از جمله اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور اعلام کرده‌اند که ریز مذاکرات در دولت یازدهم با رهبری در جریان گذاشته شده و با موافقت وی برجام بدست آمد. اما در عرصه عمومی به نوعی رفتار کرده است تا سیمای یک منتقد برجام از وی ترسیم شود. ادامه‌ی خواندن→