علی افشاری

مذاکرات ایران و آژانس انرژی اتمی در وین با ابراز رضایت طرفین پایان یافت. این اولین دور مذاکرات رسمی دولت یازدهم با آژانس انرژی اتمی بود.

بعد از جلسه رضا نجفی نماینده ایران در آژانس گفت: «در این دور از مذاکرات تمامی مسائل فیمابین ایران و آژانس مرور شد و در مورد هر کدام از آنها بحث و تبادل نظر شد که بسیار سازنده بود، از این جهت که طرفین نسبت به درک مسائل موجود به هم نزدیک شدند.»

هرمان ناکارتس معاون مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت مذاکرات خیلی سازنده بوده‌اند. اهمیت این اظهارات در این است که ده بار مذاکرات قبلی ناکارتس با ناکامی مواجه شده بود و هر بار بعد از جلسات وی نارضایتی خود را اعلام کرده بود.
آمانو رئیس آژانس مدعی است تصاویر ماهواره‌ای باعث نگرانی از وجود فعالیت‌های احتمالی نظامی در سایت پارچین شده است. ایران تاکنون با درخواست آژانس در بازدید از مرکز یاد شده موافقت نکرده است. ادامه‌ی خواندن→

تا کنون به نظر می‌رسد که جلسه جدید ۱+۵ با ایران فصل نوینی را در مذاکرات هسته‌ای گشوده باشد. این بار برخورد نمایندگان ایران کاملا متفاوت با تیم قبلی بود. این تفاوت باعث شد تا وزرای خارجه آمریکا، بریتانیا و آلمان به تحسین و تجلیل از دگرگونی در لحن و موضع‌گیری نمایندگان ایران بپردازند.

جان کری بعد از جلسه اظهار داشت از نحوه برخورد جدید تهران شگفت زده شده است اما ضمن ابراز امیدواری، تاکید کرد، یک جلسه برای حل مناقشه هسته‌ای کافی نیست و حکومت ایران باید در عمل اقداماتی برای برطرف کردن نگرانی‌های جامعه جهانی و رفع شبهه استقاده نظامی از انرژی هسته‌ای در پوشش برنامه صلح آمیز انجام دهد.

پیش از جلسه، مقامات آمریکایی اعلام کردند انتظار ندارند در این جلسه به توافق دست پیدا کنند و فقط می‌خواهند قدم اول به خوبی برداشته شود و متوجه هستند که فرایند تفاهم کوتاه‌مدت نخواهد بود. ادامه‌ی خواندن→

ترکیب جدید مذاکره کنندگان هسته‌ای تا حدی رویکرد فعلی هسته‌ای را روشن می‌سازد. هم‌چنین این ترکیب تناسب با ره‌یافت وسط گرایانه روحانی از اعتدال دارد. در تیم جدید علاوه بر جواد ظریف، عباس عراقچی، مجید تخت روانچی، حمید بعیدی نژاد، حسین فریدون و داوود محمد نیا حضور دارند. امیری از سازمان انرژی اتمی نیز حضور دارد. دو نفر از کادر جدید وزارت خارجه هستند و سه و نفر نیز از مسئولین قبلی حضور دارند، حسین فریدون هم سهمیه روحانی است. بنابراین تیم جدید تلفیقی از دولت قبلی و فعلی است و به لحاظ نمادین، حد وسط و میانه ریاضی بین اصلاح‌طلبان و اصول گرایان را بازتاب می‌دهد.

اما سوابق و مواضع افراد جدید چیست؟

جواد ظریف فرد شناخته شده‌ای است. عراقچی و حسین فریدون نیز تا حدودی معرف افکار عمومی هستند. اما سه نفر دیگر مشهور نیستند. ادامه‌ی خواندن→

سخنرانی روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل روزنه‌های خوش بینی نسبت به تحول در سیاست خارجی جمهوری اسلامی را تنگ کرد، اما در عین حال هنوز امیدهایی به باز شدن گره هسته‌ای وجود دارد. می‌توان گفت که فصل جدیدی در ماراتن ده ساله هسته‌ای ایران شروع شده است. طرفین منازعه قبول کرده‌اند، وزن بیشتر را به دیپلماسی بدهند و آمادگی و اراده طرف مقابل در حل مشکلات را بسنجند. در این میان محل نزاع از سنجش توان مقاومت و قدرت تعقیب خواسته‌ها خارج از مسیر مذاکرات، به ارزیابی کف و سقف امتیاز‌های مورد نظر تبدیل شده است.

سخنان روحانی با استقبال اصول گرایان، رئیس قوه قضائیه و نیرو‌های سیاسی وابسته به سپاه پاسداران مواجه شد. آنها با سخنان اوباما نیز برخوردی نسبتاًمثبت کردند و خواهان تحقق عملی حرف‌های آشتی‌جویانه او شدند. سخنان رحیم صفوی را می‌توان برآیند نظر بخش‌های انتصابی حاکمیت دانست؛ او مدعی عقب نشینی آمریکا و ضرورت حفظ طلبکاری ایران از بزرگترین قدرت نظامی دنیا شد.

اما هواداران روحانی از سخنان وی همچون اصول گرایان استقبال نکردند. برخی حمایت کم رنگ نمودند و در عین حال جمعی نیز موضعی انتقادی اتخاذ کردند. ادامه‌ی خواندن→

اتفاقاتی که در روز اول شصت و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل رخ داد، تصویر بهتری از وضعیت پیش روی مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب و بخصوص آمریکا را ترسیم نمود. بر خلاف پیش‌بینی‌های خوش‌بینانه، از سوی مقامات ایران و آمریکا حرکت نمادینی در جهت نزدیکی رخ نداد. حسن روحانی نیز مانند سید محمد خاتمی در هنگام سخنرانی رئیس جمهور آمریکا در محل اجلاس حضور نیافت. همچنین از شرکت در مراسم میهمانی دبیر کل سازمان ملل نیز به دلیل صوری سرو مشروبات الکلی خودداری نمود.

رخ ندادنِ رخدادی نمادین

بنابراین امکان دیدار و تبادل کلام کوتاه بین روحانی و اوباما منتفی شد. مقامات آمریکایی حاضر در نشست سازمان ملل رسما اعلام کردند چنین اتفاقی به دلیل ملاحظات هیئت ایرانی صورت نمی‌گیرد. ماجرای رویداد‌های نمادین موقعی جدی شد که حسن روحانی در پاسخ به سئوال خبرنگار ان بی سی در تهران اعلام کرد اگر چه دیداری برنامه ریزی شده برای ملاقات با رئیس جمهور آمریکا ندارد اما در عالم سیاست همه چیز ممکن است رخ بدهد. بعد از این اظهار نظر دولت آمریکا نیز اعلام کرد قرار ملاقاتی بین طرفین وجود ندارد ولی گارد خود را برای وقوع چنین اتفاقی باز گذاشت و غیر مستقیم چراغ سبز نشان داد. ادامه‌ی خواندن→

دشواری های پذیرش اعتدال روحانی در جهان عرب

منصف مرزوقی رئیس جمهور تونس اعلام کرد حسن روحانی فرصتی بی نظیر دارد تا با اقناع بشار اسد به پذیرش صلح و متوقف کردن خشونت ها ، در سوریه احترام جهان عرب را بدست آورد.(۱) قرار است روحانی با رئیس جمهور تونس در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل دیدار داشته باشد. اهمیت اظهارات مرزوقی در آنجا است که موفقیت روحانی در سیاست خارجی مستلزم تفاهم و برقراری ارتباط مناسب با کشور هایی نظیر تونس است که به عنوان محل تولد بهار عربی و کانون تلاش های دمکراسی خواهانه در منطقه شناخته ی شوند. می دانند. معنا پیدا کردن اعتدال مورد نظر روحانی ، برسمیت شناختن میانه روی وی توسط نیرو هایی در جهان است که ازعقلانیت ، گسترش مناسبات جامعه مدنی ، احقاق حقوق ملت ها و افزایش مدارا حمایت می کنند.

مرزوقی از حسن روحانی خواست تا تلاشش را برای شکل گیری توافقی سیاسی در سوریه بکار گیرد. تصور مشترک وی و جهان غرب این است که پیروزی روحانی در انتخابات نوید بخش تغییر در ایران و شکست بخش مسلط نظام سیاسی است . ازاینرو روحانی با توجه به شعار های معتدلی که می دهد اینک می خواهد در قالب میانجی بین مخالفین و حکومت سوریه نقش مثبتی ایفا کند. ادامه‌ی خواندن→

اولین سفر روحانی در مقام رئیس جمهوری به نیویورک، امید‌ها برای آب شدن بخ رابطه ایران و آمریکا را بر انگیخته است. در باره این سفر بحث‌ها و گمانه زنی‌های زیادی مطرح است. در این یادداشت کوشش می‌شود تاثیرات سفر روحانی بر گشایش مشکل گسست ۳۴ ساله روابط رسمی ایران و آمریکا بررسی شود.

مقابله ایدئولوژیک و استراتژیک، تنش‌زدایی تاکتیکی

رابطه ایران و آمریکا با تصمیم دولت وقت آمریکا بعد از ماجرای گروگانگیری کارکنان سفارت این کشور در تهران قطع شد. جمهوری اسلامی نیز استقبال کرد.آیت الله خمینی تا زمانی که زنده بود حاضر نشد تغییری در گسست رابطه ایجاد شود و با دادن لقب “شیطان بزرگ” به آمریکا، ارزشی استراتژیک برای تخاصم و مسدود کردن مسیر دیپلماسی با امریکا قائل شد. خاطرات اخیرا منتشر شده علی اکبر هاشمی رفسنجانی نشان می‌دهد، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی به دیدگاه‌های تجدید نظر طلبانه در داخل بلوک قدرت در مواجهه با آمریکا روی خوش نشان نمی‌داده است. سید علی خامنه‌ای نیز این میراث را حفظ کرده و با تشدید خصلت ایدئولوژیک آن، وضعیت گسست و دشمنی را تداوم بخشید. تلاش‌های رفسنجانی و خاتمی در تنش زدایی با آمریکا ناکام ماند. ادامه‌ی خواندن→