علی افشاری

سخنان متفاوت خامنه‌ای، کم‌رنگ کردن خط تقابل و نمایش چراغ سبز برای تفاهم محدود در آستانه شروع برنامه روحانی در تنش‌زدایی هسته‌ای، فضایی ایجاد کرده است که گویی این دو روی‌کرد هم‌پوشانی دارند. تفاوتی بین آنها نیست و از منشا و مقصد مشترکی برخوردار هستند. اما آیا واقعیت این‌گونه است؟ و هیچ تضاد و تعارضی بین این دو برقرار نیست؟

بررسی سوابق هر دو، و اتقاقاتی که باعث شد روحانی به عنوان هفتمین رئیس جمهوری انتخاب شود، مهر بطلان بر این تصور می‌زند. خامنه‌ای فرد بکر و نا آزموده‌ای نیست. همچنین دشوار بتوان تصور کرد وی به یک‌باره مواضع غرب ستیز‌اش را کنار گذاشته و تصمیم به همراهی با افکار عمومی گرفته است!

خامنه‌ای به شهادت کارنامه و سوابقش فردی است که بهای زیادی به نگاه راهبردی و انسجام در مواضع می‌دهد. در عین حال او یک اصول‌گرای ناب نیست، بلکه پراگماتیسم را به عنوان یک تاکتیک در خدمت رویکرد ایدئولوژیک قرار می‌دهد و از این رو در گذرگاه‌های حساس قائل به انعطاف کنترل شده است. او از عقب نشینی‌های تاکتیکی نیز به خوبی برای پیش‌برد برنامه‌هایش استفاده می‌کند. ادامه‌ی خواندن→

حسن روحانی پیش از سفر به نیویورک و حضور در مجمع عمومی سازمان با شبکه “ان‌بی‌سی” آمریکا مصاحبه کرد و سرمقاله‌ای نیز در روزنامه واشنگتن پست نوشت. اقدام اخیر او بی‌شباهت با نگارش مقاله در نیویورک تایمز توسط و لادیمیر پوتین نیست.حسن روحانی پیش از سفر به نیویورک و حضور در مجمع عمومی سازمان با شبکه “ان‌بی‌سی” آمریکا مصاحبه کرد و سرمقاله‌ای نیز در روزنامه واشنگتن پست نوشت. اقدام اخیر او بی‌شباهت با نگارش مقاله در نیویورک تایمز توسط و لادیمیر پوتین نیست.پیش از این سفر، مذاکرات پشت پرده‌ای بین روحانی و باراک اوباما برقرار شده است. از جزئیات مسیر جدید و غیررسمی باز شده بین واشنگتن و تهران خبری در دست نیست. بر اساس برخی گمانه‌زنی‌ها سفر سلطان قابوس این مسیر ارتباطی را گشوده و او بوده که نامه تبریک اوباما را تحویل رئیس جمهور جدید داده است. البته وزارت خارجه این ادعا را تکذیب کرده است. اما غیرمنتظره بودن سفر سلطان قابوس، درستی این تکذیب را با تردید روبرو می‌سازد.

روحانی برخورد مثبتی با نامه اوباما کرد ولی در عین حال اهمیت زیادی برای آن قائل نشد. روحانی گله‌های ایران از آمریکا را زیاد دانست اما تاکید کرد در صورت اراده جدی دولت آمریکا امکان حل مشکلات وجود دارد. ادامه‌ی خواندن→

انتشار گزارش سازمان ملل روند خلع سلاح شیمیایی حکومت سوریه را وارد مرحله جدیدی ساخته است. این گزارش همانطور که از قبل عنوان شده بود فقط اصل اصابت بمب های شیمیایی حاوی گاز سارین را تایید کرده است و مستقیما صحبت از اینکه چه کسی و یا گروهی از سلاح شیمیایی استفاده کرده ،ننموده است. (۱)
اما به صورت غیر مستقیم علائم و نشانه هایی در این گزارش وجود دارد امکان کاربست سلاح شیمیایی از سوی حکومت سوریه را تقویت می کند. مستندات موجود در گزارش کمیته تحقیق سازمان ملل قوی تر از مدارک و دلایل سیستم های امنیتی آمریکا و فرانسه ،انگشت اتهام را به طرف بشار اسد دراز می کند.

بازرسان سازمان ملل دو راکت شیمیایی که به غوطه دمشق اصابت کرده است را بررسی کرده اند. یکی از انها ابتدا به دیوار برخورد کرده و حفره ای ایجاد کرده است. دیگری در زمین فرو رفته و زمین را شکافته است. آنالیز قوس ها و حفره های ایجاد شده پیشنهاد می کند که به لحاظ جغرافیایی محل پرتاب موشک ها کوه قاسیون در دمشق است. این کوه محل استقرار کاخ بشار اسد ، گارد جمهوری و رکن چهارم ارتش سوریه است. این منطقه در اصل مرکز ثقل حکومت سوریه است. عمده حملات موشکی از این ناحیه به محل های تجمع مخالفین در حومه دمشق پرتاب می شود. کوه قاسیون یک منطقه نظامی است که نزدیک ترین و خودی ترین لایه های حکومتی و نظامی دولت سوریه در آنجا قرار دارند. ادامه‌ی خواندن→

سخنان خامنه ای در جمع فرماندهان، پیشکسوتان و پرسنل سپاه پاسداران مورخ ۲۶ شهریور افق تازه ای پیش روی بحران هسته ای گشود. او در این دیدار با تجلیل از سپاه بار دیگر عمق اعتماد خود به این نهاد نظامی – ایدئولوژیک به عنوان نیروی اصلی نظام و ابزار اجرای سیاست های خود را آشکار ساخت .
او تصریح کرد که سپاه باید در صحنه مراقب تحولات سیاسی باشد و عملکرد گروه های مختلف را رصد کند. اما بخش مهم سخنان خامنه ای در خصوص سیاست خارجی بود. وی در این دیدار گفت : « عرصه دیپلماسی، عرصه لبخند و درخواست مذاکره است اما همه این رفتارها باید در چارچوب چالش اصلی فهم و درک شود.»(۱)

خامنه ای ضمن موافقت با حرکت‌های صحیح و منطقی در سیاست‌های خارجی و داخلی اظهار داشت : با مسئله‌ای که سال‌های پیش نرمش قهرمانانه خواندم موافقم چرا که این حرکت در مواقعی بسیار خوب و لازم است اما با پایبندی به یک شرط اصلی»
شرط اصلی از نظر وی ، استفاده تاکتیکی از نرمش قهرمانانه در چارچوب چالش اصلی با نظام سلطه است. ادامه‌ی خواندن→

حسن روحانی در جمع سپاهیان گفت: «بنده شایعاتی که راجع به سپاه در حوزه اقتصادی مطرح می‌شود را اصلا قبول ندارم. سپاه رقیب مردم و بخش خصوصی و مثل پیمانکارهای معمولی نیست. سپاه باید پروژه‌های بسیار مهمی که بخش خصوصی توان اجرای آن را ندارد بر عهده بگیرد.»

بدین‌ ترتیب معلوم شد روحانی با اصل فعالیت اقتصادی سپاه مشکلی ندارد و در پی هدایت و مدیریت آن در پروژه‌های ملی بزرگ است که بخش خصوصی توانایی فعالیت ندارد. همچنین با توجه به تاثیر بازدارنده تحریم‌ها در خصوص حضور شرکت‌ها وسرمایه گذاران خارجی، در فکر جایگزین سازی سپاه به جای آنان و تامین نیاز‌های توسعه‌ای و ترمیم و توسعه زیر ساخت‌ها است طرحی که از دولت احمدی‌نژاد شروع شد ولی تاکنون موفقیتی نداشته است.

سخن وی در خصوص ماهیت فعالیت‌های اقتصادی سپاه با سابقه این نهاد هم‌خوانی ندارد. سپاه در سالیان گذشته رقیب جدی بخش خصوصی و مردم بوده است. در برخی حوزه‌ها کار آفرینان و فعالان اقتصادی در پی فشار سپاه مجبور شد. یا عرصه را ترک کنند و یا سپاهیان را در منافع حاصله شریک سازند. ادامه‌ی خواندن→

سخنان روحانی در جمع فرماندهان سپاه در روز دوشنبه ۲۵ شهریور فرصت خوبی برای شناخت گفتمان اعتدال دولت یازدهم است. سخنان او بر حوزه های مرزی گفتمان اعتدال با اصول گرایی متمرکز شده بود.
این سخنان برگ تایید دیگری بود که تعریف روحانی از اعتدال، میانه در ریاضیات و حد وسط اصول گرایی و اصلاح طلبی است . او در سخنرانی یاد شده کوشید تا نگرانی های سپاه را از دولت یازدهم و تغییرات سیاسی کشور بر طرف سازد و به انها اطمینان بخشد که دولت وی بنای تقابل با سپاه را ندارد.

به نظر می رسد برنامه روحانی جذب سپاه و خنثی سازی کارشکنی های محتمل آن بوده است.
برایند سخنان وی فرق زیادی با بنیاد نظرات اصو لگرایان نداشت. در دو حوزه فعالیت اقتصادی سپاه و سیاست خارجی شباهت حرف های او بیشتر بود . اما در تبیین نسبت سپاه و سیاست تفاوت های بارزی مشاهده شد . ادامه‌ی خواندن→

توافقنامه آمریکا و روسیه روند تحولات سوریه را وارد فصل جدیدی کرد. اجرای موفق این توافقنامه رویارویی ها در عرصه سیاسی سوریه و اتفاقات مربوط به آن در جهان و دنیا را به سمت مسیر جدیدی می برد. تا کنون وضعیت برد – برد بر مصالحه طرفین نزاع سوریه حاکم است . طرفین فعلا خوشحال هستند و هر دو احساس پیروزی دارند.
اگر چه روسیه و آمریکا بازیگران مذاکره و دستیابی به موافقت نامه بودند. اما دیگر کشور ها نیز میدان داری آنها را در عمل پذیرفتند. چین ،ایران ، حزب الله لبنان ،مصر و عراق با ابتکار روسیه همراهی کردند . بریتانیا ،فرانسه ، اتحادیه عرب، کانادا ، استرالیا ،ترکیه ،عربستان سعودی ، اسرائیل ،قطر ،کویت و امارات نیز پشتیبان آمریکا بودند.

زمانی که کاخ سفید درصدد رفع مانع مخالفت اکثریت کنگره آمریکا با حمله نظامی محدود و کوچک بود ،ناگاه موافقت غیر منتظره دولت روسیه با خلع سلاح شیمیایی اوضاع را دگرگون ساخت. نقطه شروع ماجرا سخنان جان کری در لندن و در جریان مذاکره به اتحادیه اروپا بود. کری تهدید کرد تنها راه جلوگیری از جنگ ، تحویل فوری سلاح های شیمیایی از سوی حکومت سوریه است. هنوز معلوم نیست این سخن کری بر روی طرحی حساب شده بود یا اینکه موضع شخصی وی را بازتاب داد . ادامه‌ی خواندن→

اسلام گرایان جهادی در جزیره سینای مصر مسئولیت ترور نافرجام وزیر کشور دولت انتقالی مصر را بر عهده گرفتند. انصار بیت المقدس که یکی از گروه های اسلام گرای افراطی فعال در سینا است با قرار دادن مطلبی در وب سایتش اعلام کرد ترور محمد ابراهیم کار آنها بوده است. محمد ابراهیم از انفجار بمب در نزدیکی اتوموبیلش جان سالم بدر برد.(۱) او نقش کلیدی در سرکوب خونین و مهار حرکت های اعتراضی اخوان المسلمین داشته است. محمد ابراهیم شخصیت پیچیده و راز آلودی دارد او در کابینه های مبارک ،مرسی و اینک عدلی منصور حضور داشته است و فرد قدرتمندی در حاکمیت کنونی مصر محسوب می شود.
اسلام گرایان افراطی در جزیره سینا تهدید کردند السیسی هدف اقدام بعدی تروریستی آنها خواهد بود.

به موازات این حوادث راهپیمایی های طرفداران مرسی در مصر به صورت پراکنده و کوچک تر از قبل ادامه دارد. در روز جمعه بعد از نماز جمعه راهپیمایی ها اعتراضی بر علیه نظامیان و دولت انتقالی در شهر های نصر حومه قاهره ،طنطا ، اسکندریه، سوئز، دلتا النیل و أسیوط صورت گرفت. ادامه‌ی خواندن→