علی افشاری

انتخابات ریاست جمهوری یازدهم با غافلگیری همراه شد. اکثر قریب به اتفاق تحلیل گران، ناظران و فعالان سیاسی پیشبینی نمی کردند حسن روحانی بتواند در مرحله اول بیش از نیمی از آراء را بدست آورد. نرخ مشارکت واقعی با احتساب جمعیت ۵۵ میلیونی واجدین حق رای یعنی ۶۷ درصد قابل پیشبینی بود اما کسب بیش از ۵۰ درصد رای های اخذ شده توسط روحانی عجیب می نمود. اما شگفتی اصلی از  تصمیم نظام سیاسی برای پذیرش روحانی و شمارش واقعی رای های ریخته شده در صندوق بود. حاکمیت می توانست جلوی انتخاب شدن روحانی را از طریق اجماع دستوری کاندیدا های وابسته به اصول گرایان و تقلب نه چندان بزرگ را بگیرد اما این کار را نکرد.

رفتار حاکمیت در تعارض با الگوی رفتاری سال ۸۸ بود که تعداد افراد بیشتری در پای صندوق ها شرکت کردند و نتایج این دوره نشان داد پیروز انتخابات ریاست جمهوری دهم میر حسین موسوی بود. بنابراین شگفتی اصلی در این دوره تصمیم رهبری علی رغم حمایت صریح او از جلیلی تا روز های آخر قبل از انتخابات بود. رای ها  به کاندید ائتلاف اصلاح طلبان و جریان رفسنجانی  در سال ۱۳۹۲ تقریبا معادل رای هایی بود که در سال ۱۳۸۴ به معین ، رفسنجانی ، کروبی و مهر علیزاده داده شد. اگر در آن زمان هم کاندیدا های فوق  ائتلاف می کردند موفقیت مشابهی حاصل می شد. ادامه‌ی خواندن→

سرانجام انتخابات یازدهمین دوره ریاست جمهوری به ایستگاه آخر رسید. ویژگی این دوره از انتخابات وضعیت ژلاتینی و نا معلومی انتخابات تا لحظات آخر بود. در ۲۴ ساعت مانده به روز رای گیری ، هنوز بحث انصراف برخی از کاندیدا های اصول گرایان مطرح بود. اما این اتفاق رخ نداد و قالیباف ، جلیلی و ولایتی حاضر نشدند ائتلاف کنند. چند ساعت مانده به انتخابات ، آرایش نهایی رقابت ها معلوم شد.

علی رغم اینکه بخش هایی از اصول گرایان از جمله حسین شریعتداری، علیرضا زاکانی ، سید احمد خاتمی ، احمد توکلی،غرویان و عماد افروغ مطالبی دال بر ضرورت اجماع کاندیدا های اصول گرایان را مطرح کردند اما این موضوع به صورتجدی ازسوی احزاب اصول گرا و رسانه های انها دنبال نشد. همچنین خامنه ای نیز تلاش خاصی در این زمینه انجام نداد . حرف وی مبنی بر اینکه ۸ کاندید موجود نماینگر ۸ نوع تفکر متفاوت هستند نشان می دهد که اجماع مورد نظر وی نبوده است و تفاوت های کاندیدا های اصول گرا از دید وی انقدر است که قابل تجویل به یک جریان نیست.  ادامه‌ی خواندن→

بی شک بزرگترین بازنده انتخابات محمد باقر قالیباف بود که برای دومین بار از رفتن به ساختمان ریاست جمهوری باز ماند. تا یک هفته پیش از انتخابات تصور می شد او هفتمین رئیس جمهور ، جمهوری اسلامی خواهد بود. اما فرمانده سابق نیروی هوایی سپاه قافیه را باخت . مهمترین عامل باخت وی تغییر موضع گیری و نزدیک شدن به گفتمان خامنه ای اصول گرایان افراطی در جریان تبلیغات انتخاباتی بود. قالیباف ۹۲ با قالیباف ۸۴ و ۸۸ تفاوت های آشکاری داشت. او این بار فکر کرد با اتخاذ مواضعی همسو با رهبری و گفتمان سوم تیری می تواند پیروز کارزار انتخاباتی شود. اما اقدام وی نتیجه معکوس داد و او تقریبا نتوانست از رای های شناور و پایگاه اجتماعی اصلاح طلبان رایی کسب کند.

از سوی دیگر تغییرات مواضع محمد باقر قالیباف در جریان انتخابات ریاست جمهوری یازدهم نمونه خوبی برای شناخت ماهیت قدرت- محور منازعات داخل حکومت است. قالیباف در طول سالیان گذشته کوشیده بود از خود چهره معتدل و یا کم تر افراطی به نمایش بگذارد که خواهان تعامل با معترضین و منتقدین است. ادامه‌ی خواندن→

سید علی خامنه ای ۴۸ ساعت مانده به روز رای گیری ، به مناسبت تولد امام حسین آخرین سخنان انتخاباتی خود را بیان داشت. او در انتخابات یازدهمین دوره ریاست جمهوری حضوری فعال در عرصه عمومی داشت و به نظر می رسد فرایند انتخابات در مراحل پیشا انتخاباتی ،نهضت ثبت نام ، بررسی صلاحیت ها و تبلیغات ،تحت نظارت وی انجام شده است. او برای آخرین بار به صحنه آمد تا حرف های نهایی ر ابزند. تا کنون اوضاع به نفع وی بوده است و تفریبا توانسته به اهدافش برسد اما نتیجه اصلی در روز ۲۵ خرداد هنگام اعلام نتایج روشن می شود. ممکن است رشته های وی پنبه شود .در سخنان خامنه ای نکاتی , وجود دارد که با توجه به انها می شود درک بهتری از سیاست حاکمیت برای انتخابات پیدا کرد. نکات فوق را بشرح زیر می توان دسته بندی کرد:

۱- تاکید بر مشارکت حداکثری
در این دوره خامنه ای مستقل از اینکه با نتیجه انتخابات چه خواهد کرد ، سیاست دلخواهش کشاندن هر چه بیشتر مردم به پای صندوق های رای است. او از این طریق می خواهد مشروعیت زایل شده نظام سیاسی را بخصوص در انظار جهانیان بازسازی نماید. وی حتی برای اولین بار مخالفان نظام را مخاطب قرارد اد که اگر کشور را دوست دارند در انتخابات شرکت نمایند. بنابراین سیاست خامنه ای کشاندن هر چه بیشتر بخش های مختلف جامعه و از جمله مخالفین به پای صندوق های رای است. ادامه‌ی خواندن→

شورای مشاوران خاتمی طی بیانیه ای ضمن تشکر از محمد رضا عارف ، حسن روحانی را به عنوان نامزد اصلاح طلبان معرفی کرد. این شورا بر اساس دلایلی چون نظر سنجی های علمی و گفت و گو با رفسنجانی و خاتمی ، روحانی را به عنوان نامزدی تشخیص داد که امکان جذب رای بیشتری دارد . پیشتر غلامحسین کرباسچی اعلام کرد اصلاح طلبان حسن روحانی را به عنوان کاندید نهایی خود در انتخابات برگزیدند. . دکتر عارف تا کنون نتیجه کمیته و کناره گیری را نپذیرفته است. مسئولین ستاد وی اظهار کرده اند که وی بر اساس نطر خاتمی عمل خواهد نمود.

اعضاء شورای مشورتی خاتمی مشخص نیستند. ممکن است منظور کسانی باشند که پای منشور اصلاحات را امضا کرده بودند.بعد از عدم احراز صلاحیت رفسنجانی و تایید صلاحیت عارف و روحانی ، بحثی در بین اصلاح طلبان مبنی بر ضرورت اجماع راه افتاد. ادامه‌ی خواندن→

محسن رضایی پس از مناظره سوم در جمع مردم مسجد سلیمان گفت : ” دیروز دیدید که در مناظره چه وضعی پیش آمد و اگر می خواستم می توانستم با مشت آهنین خود بر روی میز بزنم، ولی تحمل کردم. از جناح های سیاسی تقاضا می کنم که دعوای بین خود را به مردم تحمیل نکنند.”

او در برنامه های انتخاباتی اش فقط بر روی موضوعات اقتصادی مانور می دهد و تحت ادعای اینکه مجادلات سیاسی برای کشور و مردم سم است از کنار سیاست و اختلافات جدی موجود می گذرد. او توامان جناح های اصلاح طلب و اصول گرا را رد می کند و راه سومی را با نفی اصالت آنها و در عین حال استفاده از ظرفیت بخش مقید و معتقد آنها به نظام تبلیغ می نماید.
اما کنه دلیل اجتناب رضایی از سیاست ،اعتقاد وی به توسعه اقتدار گرایانه و عدالت منهای آزادی است. او می خواهد توسعه در بعد اقتصادی خلاصه شود و ناراضی های سیاسی از طریق رشد اقتصادی مهار گردد. از زاویه ای او را می توان طرفدار مدل چینی و روسی حکمرانی بشمار آورد. ادامه‌ی خواندن→

علی اکبر ولایتی پدیده دور سوم مناظره‌ها بود. او بر خلاف انتظار، صریح‌ترین انتقادات را نسبت به برنامه هسته‌ای حاکمیت ابراز داشت. اما بخت رای‌آوری ولایتی بالا نیست.

 در حالی که پیش‌بینی می‌شد مناظره سوم به صحنه رویارویی جلیلی و روحانی تبدیل شود اما این ولایتی بود که بنیادی‌ترین انتقادات را ابراز داشت و عملا پوشالی بودن ادعا‌های هسته‌ای حاکمیت را آشکار ساخت. اهمیت این موضع‌گیری در آنجا است که از زبان کسی بیان می‌شود که ۱۶ سال وزیر خارجه بوده و اینک مشاور رهبری در زمینه سیاست بین‌الملل است.

ولایتی صراحتا اعلام داشت درگیری‌های داخلی حکومت، بهره‌برداری‌های  جناحی برای استفاده از امتیازات احتمالی موفقیت‌های دیپلماتیک، بی تدبیری، عدم انعطاف، توقعات غیرمنطقی، بی‌اعتنایی به الزامات دیپلماسی، سطح پایین مهارت دانش و تجربه مذاکره کنندگان اتمی باعث بحرانی شدن پرونده هسته‌ای و تحمیل تحریم‌های سنگین بر جامعه بوده است. او فاش ساخت که در حال مذاکره با مقامات عالی رتبه دولت سارکوزی برای حل مشکلات بوده است اما مقام‌های وزارت خارجه در تماس با کنسول فرانسه در تهران میانجی‌گری او را بی اعتبار ساختند. ادامه‌ی خواندن→

آنچه  امروز ها در فضای رقابت های انتخابات ریاست جمهوری یازدهم می گذرد  ، به خوبی نشان می دهد که حتی انتخابات های مهندسی شده و بسته در چارچوب بلوک قدرت نیز برای حکومت های خودکامه دردسر ساز است. اصل مفهوم انتخابات و ساز و کار آن حتی اگر از جوهره  معنایی خود تهی شده باشد باز  برای نظام های اقتدار گرا  چالش ایجاد می کند.

وضعیت کنونی سیاسی کشور به خوبی پرده از این واقعیت بر داشت. سرشت نظام های بسته و فرد محور بر انتصاب است و با انتخابات جور در نمی آید. فردی که از دل انتخابات بسته   ،غیر آزاد و کنترل شده بر مسند قدرت می نشیند به درجاتی قدرت خود را در منشاء مردمی و رای های ریخته شده جستجو می نماید . از این جا است که دوگانگی در ذات قدرت های خودکامه که ساز و کار های دموکراتیک را در ظاهر و به صورت مصنوعی به کار گرفته اند  ، متولد می شود. انتخابات پاشنه آشیل دیکتاتوری های مردم سالار نما  است. ادامه‌ی خواندن→